Tytuł utworu budzi skojarzenia z poezją żałobną. Zgodnie z tradycją literacką zadaniem tego typu tekstu powinno być posumowanie życia osoby, która odeszła, i ukazanie jej wielkości.
Dzieje się jednak wprost przeciwnie: Tren Fortynbrasa staje się pełną ironii kpiną ze zmarłego, w dodatku utrzymaną w napastliwym tonie, i urasta do miana „antytrenu”.
Utwór żałobny składa się zazwyczaj z czterech części: pochwały zalet zmarłego (laudes), żalu z powodu jego odejścia (luctus), próby poszukiwania pocieszenia w jego dokonaniach (consolatio) oraz zachęty do kontynuowania przedsięwzięć i naśladowania jego osoby (exhortatio). Na Tren Fortynbrasa składają się odwrotności tych elementów: zamiast pochwał pojawia się tu pogardliwa krytyka, miejsce żalu zajmuje uznanie konieczności śmierci zmarłego, pocieszenie płynące z jego dokonań zastępuje przekonanie o bezcelowości jego działań, a „zachętą” do jego naśladowania staje się wysunięcie na pierwszy plan zapowiedzi działań mówiącego.
Tren Fortynbrasa jest utworem skonstruowanym w oparciu o aluzję literacką. Herbert podejmuje w nim próbę uszczegółowienia wydarzeń z tragedii Szekspira pt. Hamlet. Dramat ten kończy się wraz ze śmiercią tytułowego bohatera i przybyciem Fortynbrasa, który odtąd przejmuje rządy w Danii. Wiersz Herberta jest kontynuacją finałowych wypadków. Przybiera formę monologu, jednak w rzeczywistości jest pozorowanym dialogiem z nieżyjącym już Hamletem, przebiegającym na linii „ja” – „ty”.
Podmiotem lirycznym jest tutaj Fortynbras. Wypowiedź poetycką tego rodzaju określa się mianem liryki roli. Tytułowy bohater utworu Herberta wygłasza mowę, w której usiłuje dobrze wypaść. Przedstawia swego „interlokutora” na zasadzie kontrastu wobec samego siebie – wszystkie jego cechy usiłuje przedstawić w negatywnym świetle. Stojąc nad ciałem Hamleta, dystansuje się od jego wewnętrznej dezintegracji, idealizmu i niepraktyczności. Martwy duński książę leży na schodach i widzi tyle co martwa mrówka. Rozpad ciała głównego bohatera dramatu Szekspira stanowi metaforę jego cech, które sprawiały, że zasługiwał na politowanie i pogardę – brak wytrzymałości psychicznej, duchowe rozdarcie, uleganie ułudom:
Ręce leżą osobno Szpada leży osobno Osobno głowa
i nogi rycerza w miękkich pantoflach
Bezładnie rozrzucone ciało na kamiennych schodach to dla niego tylko końcowy etap tego stanu.
Polub stronę LekcjaPolskiego.pl na FaceBooku i polecaj ją znajomym!
Nie dodano jeszcze opinii. Czekamy na Twój głos!
LekcjaPolskiego.pl – opracowania lektur, opracowania wierszy, epoki literackie, streszczenia lektur, problematyka, bohaterowie, wypracowania, analizy i interpretacje wierszy
