Werteryzm, bohater werterowski – cechy, przykłady

Werter stał się symbolem pewnej postawy życiowej. Postać literacką prezentującą jego cechy nazywa się bohaterem werterowskim. Zbiór tych cech to werteryzm. Zaliczają się do nich:

Wybujała uczuciowość. Werter to człowiek nadwrażliwy, mający skłonność do analizowania swoich uczuć. W tym upatruje swojej wyjątkowości. Jest zmienny w nastrojach, szybko przechodzi od wielkiej radości do skrajnego przygnębiania. Intensywność doznań uznaje za miarę wartości człowieczeństwa. W miłości do Lotty hołdował czystemu, wręcz platonicznemu uczuciu i w pełni się od niego uzależnił, to zaś doprowadziło go do emocjonalnej ruiny. Przekonany o tym, że połączy się z ukochaną w innym, lepszym wymiarze rzeczywistości, nie waha się popełnić samobójstwa. Werter uważa miłość za najwyższą i wieczną wartość. Wierzy w uczucie doskonałe, polegające na „komunii dusz” i wzajemnym uzupełnianiu się. Mimo że tak pojmowana miłość konsekwentnie prowadzi go do zguby, zarazem przynosi mu rozkosz; staje się dla niego destrukcyjnym źródłem szczęścia i jego obsesją.

Postrzeganie świata przez pryzmat marzeń i literatury. Werter wydaje się upodabniać swoje cierpienie do znanych mu z literatury wzorców. Żyje przede wszystkim w swoim wyimaginowanym świecie i wraz z rozwojem wydarzeń traci kontakt z otoczeniem.

Brak zgody na konwencje obyczajowe i normy moralne, której towarzyszy poczucie bezcelowości życia, tzw. ból istnienia (z niem. Weltschmerz). Werter czuje niechęć do zdroworozsądkowej postawy wobec świata. Jego buntowi nie towarzyszy żadne konkretne działanie. Nie potrafi i nie chce przyjąć reguł rządzących światem. Nie robi jednak nic, by ten stan rzeczy zmienić, nie posiada żadnej pozytywnej propozycji światopoglądowej. Odrzucony przez wszystkich i nierozumiany przez nikogo Werter nie odnajduje sensu życia. Świat postrzega jako więzienie, które można opuścić w każdej chwili, i konsekwentnie dąży do samozagłady.

Samotność i skrajny indywidualizm. Choć Werter łatwo zjednuje sobie ludzi i mógłby wśród nich żyć, w gruncie rzeczy jest całkowicie samotny i nie rozumiany przez otoczenie. To oczywiście konsekwencja jego ponadprzeciętności i braku akceptacji dla ludzi posiadających inne poglądy. Werter świadomie i z ulgą wycofuje się z uczestniczenia w życiu społecznym.  Gdy cierpi, nikt tak naprawdę go nie wspiera. Naznaczony piętnem samobójcy, samotnie opuszcza świat.

Cechy te sprawiają, że Werter popada w obłęd i odbiera sobie życie.

Kreacja Wertera miała ogromny wpływ na ukształtowanie się wzoru bohatera romantycznego:  cierpiącego i  żyjącego w ciągłym rozdarciu wewnętrznym, spowodowanym przepaścią pomiędzy uczuciami i ideałami, a ograniczającym społeczeństwem. Główna postać utworu Goethego stała się prototypem bohatera romantycznego i romantycznego przeżywania miłości.  

Dodaj komentarz