Hamlet jako dramat szekspirowski

Hamlet należy do dzieł niezwykle złożonych pod względem zarówno fabuły, jak i sposobu jej przedstawienia. Szekspir w tym dramacie ponownie zrywa ze sztywnymi założeniami i wyznacznikami tragedii antycznej, tworząc po raz kolejny inspirujące dzieło wynikające z poszukiwań artystycznych.

* brak zasady trzech jedności (miejsca, czasu i akcji) – jest to dramat wielowątkowy (losy Hamleta, życie Poloniusza, osobista tragedia Ofelii), którego akcja rozgrywa się w różnych miejscach (komnaty zamkowe, równina, cmentarz), a następujące po sobie wydarzenia dzieją się w różnym czasie (poszczególne wydarzenia dzieli często długi czas, a całą fabuła obejmuje kilka miesięcy).

* brak ograniczenia liczby bohaterów – w Hamlecie jest wiele scen zbiorowych (np. pojedynek Hamleta i Laertesa wobec pary królewskiej na tle odgłosów nadciągającej armii Fortynbrasa), ponadto autor wprowadził chwyt zwany teatrem w teatrze, polegający na wprowadzeniu fragmentu innego przedstawienia, które tematycznie odpowiada historii o księciu Hamlecie i pozwala sprawdzić prawdomówność Ducha.

* złamanie zasady decorum (stosowności) sceny krwawe, np. scena pojedynku między Hamletem a Laertesem, zabicie Klaudiusza przez bratanka.

* pogłębienie psychologiczne postaci – Hamleta charakteryzuje skomplikowana psychika, uwikłanie w szereg trudnych relacji, wrażliwość. Tytułowy bohater sam analizuje sytuacje i wyciąga wnioski, targają nim rozterki, ale sam podejmuje decyzje.

* skomplikowana struktura i kompozycja dramatu – w tragedii antycznej o strukturze utworu decydowały elementy stałe, jak: prolog, zawiązanie akcji, punkt kulminacyjny, rozwiązanie, zakończenie; w dramacie szekspirowskim mamy do czynienia ze znacznym skomplikowaniem budowy, wynikającym z wielowątkowości akcji (losy Hamleta, życie Poloniusza, osobista tragedia Ofelii), wielości konfliktów, zawiłych relacji, zaskakujących zwrotów akcji – wszystko to powoduje swoistą sinusoidę emocji.

* zerwanie z zasadą mimesis Znaczenie tego zabiegu doskonale opisuje wybitny polski szekspirolog Henryk Zbierski: Niedosyt wiedzy o fikcyjnym świecie utworu stanowi wyzwanie dla naszej wyobraźni. Takie niedomówienia nie tylko uczyniły z „Hamleta” temat dyskusyjny stuleci, ale mogą być interpretowane jako atrybut wielkiego artyzmu epoki baroku, równoległy do malarstwa i innych sztuk.  [cyt. za: H. Zbierski, Wiliam Shakespeare, Warszawa 1988, s. 389.]

Dodaj komentarz