Obraz i relacje rodziny Harpagona (Skąpiec)

Akcja komedii Moliera „Skąpiec” rozgrywa się w domu głównego bohatera, Harpagona. Istotną rolę odgrywa więc jego relacja z rodziną. Tytułowy skąpiec mieszka z córką Elizą i synem Kleantem. Ich relacje są jednak trudne i pełne nieporozumień. W domu można zaobserwować prawdziwy konflikt pokoleń.

Molier w żartobliwy sposób porusza bardzo poważne problemy. Ośmiesza chciwość głównego bohatera, prowadzącą do rozpadu jego rodziny. Komedia powstała w drugiej połowie XVII wieku i mówi dużo na temat ówczesnych stosunków społecznych. Molier opisuje patriarchalny model rodziny. Harpagon samodzielnie podejmuje wszystkie decyzje. Taki stan rzeczy może wynikać z jego samotności. Harpagon jest wdowcem, dlatego nie posiada małżonki, która mogłaby być dla niego wsparciem. Żyje sam z dwójką dorosłych dzieci, ale nie bierze ich opinii pod uwagę. Skąpiec podporządkowuje życie całej rodziny swojej obsesji na punkcie pieniędzy. Wydaje mu się, że jest silną i stanowczą głową rodziny. W rzeczywistości jednak, Harpagon naraża się na śmieszność przez swoją chorobliwą potrzebę oszczędzania pieniędzy. Główny bohater początkowo może wydawać się przerażający, ale z czasem zaczyna wzbudzać litość czytelnika.

Obraz rodziny, przedstawiony w utworze, jest przygnębiający. W domu trwa konflikt pokoleń. Harpagon wymaga od dzieci absolutnego posłuszeństwa, ale nie ma do nich najmniejszego szacunku. Kleant i Eliza są dorośli, jednak ich opinie nie zostają wzięte pod uwagę. W domu Harpagona nie ma miłości ani zaufania. Dla skąpca dzieci są tylko zbędnym ciężarem, którego pragnie się pozbyć. Planuje ich małżeństwa, aby nie musieć dłużej płacić za utrzymanie syna i córki. Ślub nie ma w tym wypadku nic wspólnego z miłością. Zaręczyny przypominają raczej umowę, niż przyrzeczenie szczerych uczuć. Harpagon zmusza Elizę do ślubu z wdowcem Anzelmem, który jest znacznie starszy od niej. Kieruje się wyłącznie korzyściami majątkowymi, ponieważ Anzelm nie wymaga posagu. Harpagon ma plany również wobec Kleanta, który ma poślubić wdowę. Skąpiec podobnie podchodzi do własnego małżeństwa. Chce wziąć ślub z młodą Marianną, ale bardziej od jej urody, interesuje go posag. Nawet podczas zalotów, Harpagon stara się być jak najbardziej oszczędny. Uczta, którą wyprawia, stanowi przeciwieństwo gościnności.

Harpagon nie kocha swoich dzieci. Syn i córka również darzą go niechęcią. Kleant i Eliza spiskują przeciwko ojcu. Wciąż snują intrygi, aby zyskać zgodę na śluby ze swoimi ukochanymi: Marianną i Walerym. Eliza chce wyjść za mąż, aby uwolnić się od despotycznego ojca. W XVII wieku, młode dziewczęta z dobrych domów były całkowicie zależne od rodziców. Jedyną szansą na opuszczenie domu stanowiło małżeństwo. Kleant, jako mężczyzna, ma większe możliwości. Wygrywa drobne kwoty grając w karty i wciąż się zadłuża, ale dzięki temu ma pieniądze na nowe stroje. O karierę młodzieńca z dobrego domu powinien zatroszczyć się ojciec, ale Harpagon woli pozbyć się syna, zmuszając go do ślubu z zamożną wdową. Molier opisuje, jak skąpstwo niszczy relacje rodzinne. Komedia kończy się szczęśliwie, Kleant i Eliza mogą poślubić osoby, które kochają. Harpagon zostaje sam, jedynym towarzystwem są dla niego pieniądze.

Całkowicie inaczej wyglądają relacje w rodzinie d’Alburci. Don Tomasz, wraz z żoną i dziećmi, musiał uciekać z rodzinnego Neapolu, z powodu zamieszek. Na morzu wybuchła burza, ale członkowie rodziny ocaleli. Zostali jednak rozdzieleni na kilkanaście lat. W domu Harpagona dochodzi do pojednania rodziny. Anzelm okazuje się don Tomaszem, a Marianna i Walery – jego dziećmi. Mężczyzna kocha syna i córkę, mimo wieloletniej rozłąki. Chce ich szczęścia, dlatego zgadza się na małżeństwa, a nawet postanawia pokryć wszystkie koszty, związane ze ślubami. Miłość rodziny d’Alburci stanowi przeciwieństwo niechęci i podejrzliwości, panujących w domu Harpagona.

Dodaj komentarz