„Noc listopadowa” to wydany w 1904 roku utwór Stanisława Wyspiańskiego. Jest to dramat poruszający tematykę powstania listopadowego. Składa się z dziesięciu luźnych scen, które nie są podzielone na akty. Tworzą szereg samodzielnych epizodów, dziejących się w różnych miejscach. Wszystko to składa się na pełny, wielowymiarowy obraz powstania i pokazuje dramatyzm zdarzeń. W utworze przeplatają się wątki historyczne i mitologiczne.
Noc listopadowa – streszczenie krótkie
Akcja utworu rozpoczyna się przed wybuchem powstania listopadowego. W Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie pojawia się Pallas i zapowiada walkę Polaków z carem. Piotr Wysocki daje sygnał do rozpoczęcia powstania.
W Belwederze przebywa wielki książę Konstanty, a z nim żona i zaufani ludzie. Kilka godzin wcześniej książę otrzymał pełnomocnictwo w sprawach Polski. Ignoruje zamieszki, które dzieją się w mieście.
Studenci czekają pod pomnikiem Jana III Sobieskiego na znak od Wysockiego. Mają pojmać księcia. W ogrodzie łazienkowskim Demeter żegna swoją córkę Korę, która musi zejść do swojego męża Hadesa. Powstańcy dostają się do Belwederu i zabijają dwóch zaufanych ludzi księcia. Muszą uciekać przed wezwaną pomocą. Książę nakazuje zniszczenie miasta.
W teatrze odbywa się przedstawienie inspirowane „Faustem” Goethego. Aktorzy wyśmiewają księcia i sławią Józefa Chłopickiego, który znajduje się na widowni. Przedstawienie zostaje przerwane przez podchorążych, a Nike namawia Chłopickiego, by objął dowództwo.
Bronikowski pojawia się w mieszkaniu Lelewela, by zwołał rząd. Ten odmawia – jego ojciec umiera. W mieście trwają walki. Giną Rosjanie i Polacy. Kora przepowiada, że dzięki cierpieniu Polacy odzyskają niepodległość.
W teatrze Stanisława Augusta o północy zbierają się dusze poległych, które Hermes zabiera do łodzi Charona. Zeus nakazuje Pallas się wycofać.
Na Alejach Ujazdowskich książę spotyka się z wojskowymi. Jednym z nich jest generał Krasiński, który uważa powstanie za niepotrzebny rozlew krwi. Konstanty nakazuje przyprowadzić więzionego przez lata Łukasińskiego. Wierzy on w odzyskanie wolności. Rozpoczyna się pochód rosyjskiego wojska.