Epoka średniowiecza dysponowała własnym zestawem symboli, pryzmat których artyści i społeczeństwo patrzyli na świat. Były to symbole i motywy w przeważającej większości skupione na chrześcijańskiej doktrynie, głównie dotyczące życia po śmierci.
Wizja zaświatów zajmowała wyobraźnię ludzką od zarania dziejów. Odkąd zaczęliśmy zastanawiać się nad własną przemijalnością, przychodziły do nas myśli o życiu po śmierci oraz o przestrzeniach, w których wówczas się znajdziemy. Rozmaite wizje na ten temat odnaleźć można w mitologiach oraz tekstach w różny sposób nawiązujących do religii.
Jednym z najczęściej poruszanych, wzbudzających silne emocje i uniwersalnych motywów, które mogą pojawić się w literaturze, jest miłość. Jest to doświadczenie, dotykające chyba każdego człowieka i nie pozostawiające nikogo obojętnym. Miłość pojawia się w tekstach literackich każdej epoki – od czasów starożytnych, poprzez renesans, romantyzm i pozytywizm, aż do czasów współczesnych. Różne są rodzaje miłości opisywanej w literaturze – może być to miłość romantyczna, rodzicielska, związana z przyjaźnią, a także miłość do ojczyzny.
Rzeczy ostateczne od zawsze pobudzają wyobraźnię ludzką. Wiążą się bowiem z tajemnicą, są nieznane i takie na zawsze pozostaną, bowiem stanowią sferę, o której istnieniu każdy z nas ma rzekomo przekonać się po śmierci. Wielokrotnie znajdowało to swoje odzwierciedlenie w dziełach literackich różnych epok.
Akcja poematu rozgrywa się podczas balu sylwestrowego 1910 roku. Rzecz dzieje się na dużej sali, na której eleganckie pary tańczą walca. Ukazana przestrzeń jest pełna blasku i powabu:
Każdy z nas po osiągnięciu pewnego wieku i pewnego określonego poziomu rozwoju umysłowego, ponosi odpowiedzialność za swoje czyny. Taki jest jego moralny obowiązek wobec innych, potrzebny byśmy mogli harmonijnie żyć w społeczeństwie, minimalizując ryzyko niepokojów i chaosu.
Bóg jest w tradycji polskiej bardzo istotną częścią tożsamości narodowej. Niejako istnienie państwa polskiego jest związane właśnie w przyjęciem religii chrześcijańskiej. Nie dziwi więc, że i literatura narodowa bardzo dużo miejsca poświęca właśnie tym sprawom. Bóg był dla Polaków szczególnie ważny w trudnych okresach historycznych, jak np. zabory.
Dominuje dzisiaj w historiozofii pogląd, jakoby w czasie zaborów wszyscy Polacy jak jeden mąż przeciwstawili się trzem mocarstwom, które postanowiły podzielić między siebie terytorium Polski. Jednakże już dzieła, które powstawały na bieżąco dawały świadectwo nieco innemu stanowi rzeczy. Dobrym przykładem jest choćby wybitny dramat autorstwa Adama Mickiewicza, pt. Dziady, cz. III.
Mesjanizm to jedna z metafizycznych koncepcji interpretowania losów narodu polskiego, jakich wiele kwitło w epoce romantyzmu. Polska znajdowała się wówczas pod zaborami, a trendy epoki skłaniały twórców do szukania różnego rodzaju duchowych wyjaśnień i dróg. Mesjanizm zyskał największą popularność, gdyż był promowany przez najsłynniejszego polskiego wieszcza, Adama Mickiewicza, w jego legendarnym dramacie, pt. Dziady cz. III.
Lubimy wierzyć w to, że – jak głosi popularne porzekadło – jesteśmy kowalami własnego losu. Twórcy różnych epok i wybitni myśliciele lubią jednak poddawać ten stan w wątpliwość. Przedstawiają w swoich dziełach historie, które udowadniają, że nasze życie zależne jest od mnóstwa czynników, na które nie zawsze mamy wpływ, mimo że bardzo byśmy tego pragnęli.
