Bolesław Prus tworzył w epoce pozytywizmu, gdy Polska znajdowała się pod zaborami. Twórczość artystyczną ograniczała wtedy cenzura, o wielu kwestiach nie można było pisać wprost. Prawdopodobnie z tego powodu, Prus posłużył się w utworze kostiumem historycznym. Historię Ramzesa i Horusa można odnieść do wydarzeń w Królestwie Prus, współczesnych autorowi noweli. W 1887 roku cesarz niemiecki Wilhelm I poważnie zachorował.
Ramzes to ponad stuletni faraon, rządzący Egiptem. Jego panowanie odznaczało się twardą ręką i militarną dominacją nad wrogami. Ramzes był mocarzem o silnej woli, człowiekiem nieznoszącym sprzeciwu nawet w obliczu własnej śmierci. Nowela ukazuje go obłożnie chorego, gdy decyduje się zażyć prawdopodobnie śmiertelne lekarstwo i oddać władzę nad państwem w ręce swojego wnuka, Horusa.
„Cisza morska” to drugi sonet z cyklu sonetów krymskich autorstwa romantycznego poety Adama Mickiewicza. Cykl ten jest świadectwem podróży poety na Półwysep Krymski, która miała miejsce w 1825 roku. Utwór oparty jest na motywie akwatycznym. Poprzez przytoczenie obrazu morskiej wyprawy, poeta wyraził refleksje na temat ludzkiego życia.
W czasach średniowiecznych większość dzieł literackich została stworzona przez duchownych, ponieważ tylko oni potrafili czytać i pisać. Część twórczości, która powstawała w tamtych czasach, miała za zadanie edukować i przekazywać ideały, dlatego poeci i pisarze tworzyli bohaterów, którzy mogli być uważani za wzory do naśladowania. Jednym ze średniowiecznych wzorców osobowych był asceta, którego stawiano jako wzór do naśladowania. Wierzono, że jedynie asceci są w stanie osiągnąć zbawienie, a im bardziej człowiek zbliży się do stylu życia ascety, tym ma większe szanse na osiągnięcie wiecznego życia obok Boga.
Człowiek zawsze szukał Boga lub innej siły wyższej, by lepiej zrozumieć sens zjawisk, które wymykały się prostej logice. Te poszukiwania od wieków były ważnym motywem, poruszanym w literaturze, która przedstawiała punkt widzenia danej epoki i jej poglądy. Ludzie modlili się do Boga, błagali Go o łaski, ale często również się z Nim nie zgadzali, buntując się i odwracając. Więzi człowieka z Bogiem są niekiedy kruche, a relacje różnorodne. Dlatego artyści starali się pokazywać te kontakty z każdej strony i na różne sposoby ukazywać dążenie człowieka do Boga.
„Rybka” to ballada Adama Mickiewicza wydana w 1822 w zbiorze „Ballady i romanse”. Zawiera ona charakterystyczne dla romantyzmu motywy takie jak: nieszczęśliwa miłość, postacie fantastyczne i odniesienia do kultury ludowej. Ballada Mickiewicza jest historią dziewczyny, która opuszczona przez ukochanego z rozpaczy rzuca się do jeziora i zmienia w rybę.
Franciszkanizm to nurt filozoficzny, który został zainicjowany przez świętego Franciszka z Asyżu w XIII wieku. Franciszek zachęcał do miłowania Boga w sposób radosny i życzliwy, miłując przyrodę i wszystkie istoty, które Bóg stworzył. Główne założenia nurtu franciszkańskiego związane były z pokornym i ubogim życiem, pomocą innym, troską o środowisko i zwierzęta oraz harmonią ze światem. W ten sposób, według świętego Franciszka, powinno miłować się Boga i wszelkie Jego stworzenie.
Całe średniowiecze zdominowane były przez religię katolicką, a księża, jak mało która grupa społeczna, mieli największy wpływ na ludzi dookoła siebie. Katolicyzm miał wpływ na wszystkie sfery życia. Średniowieczni Europejczycy gorliwie wierzyli w Boga, a całe ich życie podporządkowane było wierze, obrządkom religijnym i życiu zgodnie z naukami kościoła.
W literaturze średniowiecznej bardzo popularne były trzy wzorce osobowe – władcy, rycerza i ascety. Wzorcowy rycerz musiał mieć zbiór cech, które ówcześnie były pożądane przez obywateli i władców, a także wymagane przez innych rycerzy. Tylko w ten sposób mógł stać się wzorem dla innych. Rycerze starali się zrobić wszystko, by wyrobić w sobie cechy idealnego przedstawiciela swojego stanu.
Ars moriendi to jeden z najpopularniejszych motywów w średniowiecznej literaturze. Z łaciny oznacza „sztuka umierania” i jest częstym motywem literackim epoki wieków średnich. W czasach średniowiecznych uważano, że ars moriendi związane jest z sądem nad duszą zmarłego i decyzją, czy zostanie zbawiony, czy potępiony.