Lalka

Lalka Bolesława Prusa to pozytywistyczna powieść o mnogości różnych motywów literackich. Przeplatające się losy bohaterów stają się pretekstem do ukazania zarówno problemów ludzi, jak również spraw społeczeństwa okresu pozytywizmu. Prus niejednokrotnie polemizuje z motywami epoki romantyzmu, przedstawiając również skomplikowany świat ludzkich emocji i społecznych powiązać swojej epoki.

Tytuł powieści Bolesława Prusa „Lalka” pierwotnie miał brzmieć „Trzy pokolenia”. Ma to ścisły związek z bohaterami utworu, którzy należą do trzech pokoleń: romantyków, epoki przejściowej i pozytywizmu. W każdym z nich znajdują się idealiści, chociaż przyświecające im idee się różnią.

Powieść Bolesława Prusa „Lalka” przedstawia panoramę polskiego społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku. Bohaterowie różnią się pod względem pochodzenia, wykształcenia i zamożności. Czytelnik poznaje więc Warszawę z perspektywy arystokratów, szlachty, mieszczan i ubogiego ludu.

Pozytywizm to nurt literacki w polskiej literaturze, występujący w okresie od powstania styczniowego do lat 90. XIX wieku. Jego założenia wynikały z sytuacji politycznej. Zrywy narodowowyzwoleńcze zakończyły się klęską – Polska nie odzyskała niepodległości. Pojawiły się więc plany odrodzenia kraju przez naprawę sytuacji polityczno-gospodarczej.

Wysocki jest znanym Wokulskiemu jeszcze z czasu sprzed akcji mieszkańcem Powiśla, który znalazł się na skraju nędzy, gdyż padł mu koń.

Maria (magdalenka) to była prostytutka (z jej usług korzystał m.in. Starski), której Wokulski decyduje się pomóc w porzuceniu takiego sposobu zarabiania na życie.

Węgiełek jest młodym stolarzem z Zasławia. Na prośbę prezesowej w ruinach tamtejszego zamku wykonuje napis na kamieniu, upamiętniający szczęśliwe chwile spędzone przez nią z ukochanym.

Prezesowa Zasławska to obok Ochockiego jedna z nielicznych postaci reprezentujących arystokrację i przedstawionych w pozytywnym świetle. Krytycznie ocenia warstwę, z której się wywodzi.