Zbigniew Herbert (1924-1998) – jeden z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku, eseista, dramaturg. Urodził się we Lwowie.
Jego ojciec, profesor ekonomii, był dyrektorem banku. W 1943 r., podczas niemieckiej okupacji we Lwowie, Herbert zdał maturę, a później przez pewien czas studiował tam polonistykę na tajnych kompletach. Podczas wojny angażował się w działalność konspiracyjną. Po wojnie zamieszkał w Krakowie, później w Toruniu, a w końcu w Warszawie. Studiował ekonomię, filozofię i prawo. W latach 1975-1981 i 1986-1992 mieszkał za granicą. Do Polski powrócił ostatecznie po odzyskaniu przez kraj pełnej suwerenności. W przeciwieństwie do wielu współczesnych mu literatów nigdy nie zdecydował się na stałą emigrację.
Zadebiutował po zmianach politycznych w 1956 r., wydając tom Struna światła. Jego późny debiut sprawił, że należy on do pokolenia „Współczesności”, które weszło do literatury na fali odwilży 1956 r., choć biograficznie należy on do pokolenia Kolumbów, jak Krzysztof Kamil Baczyński czy Tadeusz Różewicz. Inne ważne zbiory jego wierszy to: Hermes, pies i gwiazda (1957 r.), Studium przedmiotu (1961 r.), Napis (1969 r.). W 1974 roku wydał słynny tom Pan Cogito, którego główny bohater stał się wzorem niezależnego polskiego intelektualisty. Podczas stanu wojennego Herbert wydał poza cenzurą Raport z oblężonego miasta i inne wiersze (1983 r.), będący po części reakcją na ówczesne wydarzenia polityczne.
Poezja Herberta zdobyła ogromne uznanie za granicą. Została przetłumaczona m.in. na język angielski (m.in. w tłumaczeniu Czesława Miłosza), włoski, czeski, holenderski i szwedzki. Autor Pana Cogito otrzymał wiele prestiżowych nagród w Polsce i na świecie. Jego pasją były podróże, zwłaszcza szlakami kultury śródziemnomorskiej, co znalazło odzwierciedlenie w zbiorach esejów: Barbarzyńca w ogrodzie, Martwa natura z wędzidłem, Labirynt nad morzem.
Główne cechy poezji Herberta
W poezji Zbigniewa Herberta uwagę zwracają następujące cechy:
– refleksja intelektualna nad współczesną kulturą,
– kultura jako punkt wyjścia w rozważaniach – nawiązania do historii, tradycji, literatury,
– ironia i dystans wobec przedmiotu poetyckiej wypowiedzi,
– odwołania do mitologii – ich funkcją jest najczęściej demitologizacja, odrzucenie pozornych prawd,
– rozważania na temat estetyki – autotematyzm (podejmowanie kwestii koncepcji poezji i poety), przemyślenia na temat sztuki pisania oraz sztuki w ogóle,
– posługiwanie się bohaterem lirycznym – m.in. w tomie Pan Cogito, ale też w innych wierszach, jak np. w Trenie Fortynbrasa, liryka roli lub liryka maski,
– operowanie szczegółem, konkretem, który odsyła do szerszych zjawisk.