Wiersz „Mieszkańcy” jest przykładem liryki pośredniej. Podmiot liryczny opisuje w niezwykle metaforyczny sposób typowy dzień zwykłego mieszkańca blokowiska. Co ważne, słowem – kluczem utworu jest wyraz „straszny”, który wielokrotnie pojawia się w wersach.
W wierszu „Do prostego człowieka” pojawia się podmiot liryczny, którego można utożsamiać z autorem (zostanie to rozważone w dalszej części opracowania). Swoje słowa kieruje do Polaka (apostrofa), którego namawia do wzięcia udziału w walce zbrojnej „w imię dobra ojczyzny”. Wiersz ma regularną budowę, nie jest podzielony na zwrotki (wiersz stychiczny). Przypomina odezwę, pod względem tematyki jak i formy (specyficzny język, liczne powtórzenia). W słowach wiersza pełno jest żalu, bólu, rozczarowania. Można odnaleźć także wykrzyknienia, które wskazują na emocjonalność liryku.
Utwór „Rzecz czarnoleska” pochodzi z tomu o tym samym tytule wydanego w roku 1929. Wielu badaczy uważa liryk za programowy. Co ważne, tom Rzecz czarnoleska przepełniony jest przede wszystkim utworami autotematycznymi – tak też jest w tym przypadku.
Julian Tuwim jest uważany za jednego z głównych przedstawicieli grupy poetyckiej Skamander. Była to grupa sytuacyjna – twórców nie łączył wspólny program, lecz doświadczenie pokoleniowe.
Julian Tuwim (ur. w 1894 roku, zm. w 1953 roku) – polski poeta i tłumacz. Urodził się w Łodzi. Chodził tam do Męskiego Gimnazjum Rządowego.
Wiersz „Widzenie katedry w Chartres” należy zaliczyć do grupy utworów podróżnych. Na początku wiersza podmiot liryczny podejmuje próbę rozróżnienia dwóch wymiarów katedry. Może ona być budynkiem oraz symbolem Kościoła. Takie rozróżnienie pozwala przeżyć katharsis – oczyścić się z wszelkich nieprawych uczynków:
Wiersz „Z Tatr” należy zaliczyć do utworów autobiograficznych. To ważne, aby zdać sobie sprawę, jakie wydarzenie legło u początku powstania liryku. Podmiot liryczny występuje w pierwszej osobie i jest tożsamy z autorem (liryka bezpośrednia). Zwraca się on do bliżej nieokreślonego adresata, kobiety. Rzeczywistym odbiorcą tego przejmującego liryku jest zmarła tragicznie narzeczona poety, Marzena Skotnicówna. Przyboś poznał ją podczas pracy w szkole, była niezwykle pojętną uczennicą.
Wiersz Notre Dame należy, za Andrzejem Cieńskim, literaturoznawcą, zaliczyć grupy utworów podróżnych:
Wiersz „Póki my żyjemy” jest formą apokaliptycznej wizji opartej na przemyśleniach dotyczących sytuacji Polski. Podmiot liryczny występuje w pierwszej osobie liczby pojedynczej i opisuje nalot bombowy na Warszawę. Wiersz jest niezwykle mocny w wyrazie i sugestywny, przede wszystkim ze względu na wyszukane epitety i spiętrzone metafory:
Wiersz „Oda do turpistów” pochodzi z 1962 roku. Jest to utwór znany, od jego tytułu zwykło się nazywać grupę poetów, którzy za wartość estetyczną uważali brzydotę, turpistami. Sam termin został zresztą wymyślony przez Przybosia.