Krzysztof Kamil Baczyński to jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich poetów czasu wojny. Spod „jego pióra” światło dzienne ujrzały jedne z najcudowniejszych dzieł literackich, które cieszą się ogromną popularnością i uznaniem po dziś dzień. Jednym z najciekawszych utworów jest Bajka.
Bajka – geneza
Zanim przejdziemy do interpretacji wiersza Bajka, warto poznać kilka najważniejszych faktów dotyczących życia i twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. To poeta, który jest jednym z kluczowych przedstawicieli pokolenia Kolumbów, a więc poetów, których okres wchodzenia w dorosłe życie przypadł na jeden z najcięższych czasów w dziejach ludzkości – II wojny światowej. Nic więc dziwnego, że także słynny i ceniony wiersz Bajka, pomimo przyjaznego, swobodnego tytułu, porusza niezwykle trudne kwestie, które nawiązują do tragedii, jaka spotkała pokolenie autora i wszystkich ludzi żyjących w tamtym okresie.
Bajka – analiza i środki stylistyczne
W Bajce Krzysztofa Kamila Baczyńskiego możemy odnaleźć bogaty zbiór bardzo wielu, różnorodnych środków stylistycznych. W tekście możemy odnaleźć m.in.:
- Animizację– „świergotał jak ptak na ramieniu żywot mądry rosnących lip”,
- Antonim– „coś wschodziło, a potem marło”,
- Antropomorfizację– „góry mrucząc prowadziły pod obłok”,
- Epifora– „z tym uśmiechem który dobrze znasz”,
- Epitety– „trumny dębowe”, „biały świt”,
- Eufemizm– „Więc odeszli. Śpiewał obcy czas.”,
- Porównanie– „Gwiazdy były nisko jak gołębie”,
- Metafory– „w fale nieba”.
Co więcej, należy zaznaczyć, że tytuł wiersza, jaki nadał autor do stworzonej przez siebie treści, jest swojego rodzaju ironią. Bajka, jako gatunek literatury dydaktycznej, zazwyczaj charakteryzuję się zawartą nauką moralną, jak również szczęśliwym zakończeniem. Tymczasem w wiersz Krzysztof Kamil Baczyński opowiada o okrucieństwach wojny, zagładzie i finalnej śmierci, dla której szykowane są dębowe trumny.
Bajka – interpretacja wiersza
Autor, w swoim dziele Bajka, jednoznacznie nawiązuje do Biblii, a dokładnie do Księgi Apokalipsy św. Jana. W związku z tym, że był jednym z czołowych reprezentantów pokolenia Kolumbów, wiersz Bajka traktuje w głównej mierze o dalszych losach świata, które naznaczone zostały okrucieństwem wojny. Autor stosuje swojego rodzaju porównanie do Apokalipsy św. Jana i zawartych w niej informacji. Baczyński jednoznacznie podkreśla, że w świecie, którym nie można odnaleźć dobra, miłości, empatii, wzajemnego zrozumienia, nigdy nie powstanie nic dobrego, co będzie mogło dawać ludziom oraz przyszłym pokolenia nadzieję na lepsze jutro. Okres II wojny światowej, do którego w swoim wierszu nawiązuje autor, to czas okrucieństwa, bestialstwa jednego człowieka względem drugiego, który nie znał wybaczenia czy miłosierdzia. Według Krzysztofa Kamila Baczyńskiego taki świat dąży do samozagłady i autodestrukcji. Fragment wiersza „Ludzie prości i zbrojni, więc smutni (…)”, ma na celu zwrócenie uwagi czytelnika na trud, mękę, każdego człowieka, któremu przyszło żyć i wpisać się w nieludzkie realia II wojny światowej.
Manifestacja i bunt Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
Krzysztof Kamil Baczyński swoim wierszem Bajka wyraża swój bunt, manifestację do świata, w którym przyszło żyć autorowi oraz całemu jemu pokoleniu. Jasno zaznacza, że trwająca II wojna światowa odebrała jemu oraz jego współtowarzyszą, kolegom, rodzinie i bliskim piękny czas wchodzenia w dorosłość. To także odebranie beztroskiego dzieciństwa, które powinno przepełnione być uśmiechem oraz zabawą, jak również frywolnej młodości, która nigdy już nie powróci. Co więcej, Krzysztof Kamil Baczyński, nawiązując do Biblii przewidywał, że identyczną katastrofę dla całej ludzkości gwarantuję świat przepełniony wojną.
Przyroda i jej rola w wierszu
W wierszu Bajka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego odnaleźć można bardzo wiele nawiązań do przyrody oraz opisów jej piękna. To także „celowy zabieg” autora, który ma na celu ukazanie demonicznego świata wojny. Przepiękne, rozłożyste lipy, otoczenie pachnące kwieciem, dęby, które miały cieszyć ludzkie oko, napawając do żucia, stały się tymczasem materiałem na narzędzia zbrodni oraz trumny dla poległych. Zamiast schronienia dla ptactwa i innych zwierząt, stały się jedną z części ogromnej destrukcji i schronieniem dla martwych ciał.
Podsumowanie
Krzysztof Kamil Baczyński określał epokę swojej twórczości, jako czas mroku. Nic więc dziwnego, że jego wiersz Bajka uważany jest tako jeden z najważniejszych utworów literackich, który przekazuję czytelnikom ogromny „bagaż” emocji, który pozwala na dogłębne zrozumienie tragizmu ludzkości i wyjątkowo niekorzystnego położenia, które zabrało najpiękniejsze chwile życia, a niejednokrotnie doprowadziło także do przedwczesnej śmierci. Tak samo wydarzenia ułożyły się w życiu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Zmarł podczas walk toczących się w powstaniu warszawskim, mając jedynie dwadzieścia trzy lata, jako zasłużony żołnierz Armii Krajowej, walczący o niepodległość swojego kraju.