Adam Mickiewicz – biografia

Adam Mickiewicz (ur. 24 grudnia 1798 r., zm. 26 listopada 1855 r.) – najwybitniejszy przedstawiciel polskiego romantyzmu i jeden z czołowych przedstawicieli romantyzmu europejskiego, poeta, dramaturg, publicysta i działacz polityczny.

Urodził się w niezamożnej rodzinie szlacheckiej w Zaosiu koło Nowogródka na Litwie. Ukończył szkołę powiatową w Nowogródku, a następnie w latach 1815-1819 studiował na Uniwersytecie Wileńskim na wydziale filologiczno-historycznym, gdzie otrzymał solidne wykształcenie humanistyczne. Był założycielem i aktywnym członkiem Towarzystwa Filomatów (filomaci – z gr. miłośnicy nauki), a następnie Towarzystwa Filaretów (filareci – z gr. miłośnicy cnoty). W latach 1819-1823 odpracowywał stypendium jako nauczyciel w Kownie. W 1822 roku ukazał się w Wilnie I tom jego Poezji, zawierający programową przedmowę oraz Ballady i romanse (ich wydanie uznaje się za umowną datę rozpoczęcia romantyzmu w Polsce), natomiast rok później wydał II tom Poezji, w skład którego weszły Grażyna oraz II i IV część Dziadów. W tym okresie Mickiewicz poznał i pokochał Marylę Wereszczakównę, która niebawem poślubiła możnego hrabiego Wawrzyńca Puttkamera, odrzucając jednocześnie ubogiego poetę. Miłość do Maryli wywarła duży wpływ na Mickiewicza, związane z nią motywy pojawiają się w wielu jego utworach (np. w IV części Dziadów, w wierszach Pierwiosnek i Na Alpach w Splügen).

W październiku 1823 roku autor Ballad i romansów został aresztowany za przynależność do tajnego studenckiego Towarzystwa Filomatów i spędził pół roku w klasztorze oo. bazylianów w Wilnie. Zesłany do Rosji opuścił Litwę na zawsze rok później. Jednak zesłanie nie okazało się dla niego katastrofą: znalazł się nie na Syberii, lecz w europejskiej części Rosji i spożytkował ten pobyt z korzyścią dla siebie i swojej twórczości. Przebywał w Petersburgu, w Odessie (skąd odbył wycieczkę na Krym) i w Moskwie. Już wtedy otoczyła go poetycka sława, nawiązał kontakty z wybitnymi rosyjskimi intelektualistami i arystokratami, poznał dekabrystów, zaprzyjaźnił się z Aleksandrem Puszkinem. W tym okresie Mickiewicz opublikował Sonety (wyd. Moskwa 1826, w tomie znalazły się Sonety krymskie i Sonety odeskie) oraz powieść poetycką Konrad Wallenrod (wyd. Petersburg 1828).

W 1829 r. autor Dziadów opuścił Rosję i przez dwa lata podróżował po Europie. Zwiedził Niemcy (tam słuchał wykładów Georga Wilhelma Friedricha Hegla i poznał Johanna Wolfganga Goethego), Włochy i Szwajcarię. W 1830 r. postanowił wrócić do kraju i wziąć udział w powstaniu listopadowym, ale udało mu się dotrzeć jedynie do Wielkopolski dopiero w sierpniu następnego roku, kiedy powstanie już dogorywało. Tam bawił w dworach szlacheckich, przyjmowany z wielką gościnnością. Napisał też wtedy wiersze o charakterze patriotycznym, m.in. Śmierć pułkownika i Redutę Ordona. Wiosnę 1832 r. spędził w Dreźnie, a latem przeniósł się do Paryża.

W grudniu 1832 r. opublikował Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego oraz napisaną w Dreźnie III część Dziadów. W 1834 r. ożenił się z córką znanej pianistki Marii Szymanowskiej, Celiną (miał z nią sześcioro dzieci). W tym samym roku opublikował Pana Tadeusza.

Był to jego ostatnie wielkie dzieło (potem pisał drobne wiersze i utwory publicystyczne). W latach 1839-1840 poeta wykładał literaturę łacińską w uniwersytecie w Lozannie w Szwajcarii (wówczas powstały słynne liryki lozańskie). W latach 1840-1844 pełnił funkcję profesora w otwartym uniwersytecie Collège de France w Paryżu. Prowadził wykłady z literatury słowiańskiej, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem – zarówno Polaków, jak i cudzoziemców.

Od roku 1841 za sprawą Andrzeja Towiańskiego fascynował się mistycyzmem. Głosił wśród emigracji nowe idee, podkreślając znaczenie ciągłego doskonalenia się wewnętrznego człowieka, co miało przyspieszyć nastanie Królestwa Bożego i odrodzenie się ojczyzny. Przestał pisać, wstąpił do koła towiańczyków i popularyzował ich poglądy w swoich wykładach, w konsekwencji czego w 1844 r. zawieszono go w obowiązkach wykładowcy.

Podczas Wiosny Ludów w 1848 r. Mickiewicz próbował pozyskać dla tych idei papieża Piusa IX i namówić go, by poparł ogarniającą Europę rewolucję. Skończyło się to fiaskiem i poeta stanął na czele kilkunastoosobowego legionu Polaków, który przemaszerował przez Włochy.

Rok później, po powrocie do Paryża, zaczął wydawać czasopismo rewolucyjne „Trybuna Ludów” (pełnił funkcję redaktora naczelnego). Jego radykalne poglądy polityczne i społeczne sprawiły, że wkrótce usunięto go z redakcji, a niedługo po tym pozbawiono go także pracy w Collège de France. Mickiewicz został wraz z rodziną bez środków do życia. Sytuację tę rozwiązało w 1852 r. podjęcie przez niego pracy bibliotekarza w paryskiej Bibliotece Arsenału.

Poeta kolejne nadzieje na niepodległość wiązał z wojną krymską. W 1855 r. wyruszył do Konstantynopola, by wesprzeć legiony polskie formujące się do walki z Rosją. Jego plany przerwała nagła śmierć w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach. Prawdopodobną przyczyną zgonu była cholera.

Poetę pochowano na polskim cmentarzu w Montmorency pod Paryżem, a 35 lat później sprowadzono jego zwłoki na Wawel.

Dodaj komentarz