W powieści „Hobbit, czyli tam i z powrotem” J. R. R. Tolkiena poruszonych jest wiele wątków. Główną osią fabuły jest wyprawa po skarb, innymi ważnymi wątkami są zemsta Thorina i historia Barda z Miasta nad Jeziorem.
Wyprawa po skarb
Główna część powieści rozpoczyna się w momencie, kiedy do norki hobbita przybywa czarodziej Gandalf z krasnoludami. Gandalf próbuje namówić Bilbo, by ten wziął udział w wyprawie. Udaje mu się to, chociaż początkowo ani hobbit, ani krasnoludy nie są zachwycone propozycją współpracy. Z czasem jednak udaje im się przełamać wzajemną niechęć, a relacja bohaterów dojrzewa i zamienia się w prawdziwą przyjaźń. Baggins i krasnoludy z Thorinem Dębową Tarczą na czele przeżywają wspólnie wiele trudnych sytuacji, z których wychodzą obronną ręką, dzięki wzajemnemu wsparciu, lojalności, odwadze i poświęceniu.
Po wielu trudach udaje im się dotrzeć do Samotnej Góry, w której mieszka Smaug. Smok przed laty zniszczył miasto Dali, z którego pochodziły krasnoludy i przejął ich skarb, którego pilnuje cały czas. Krasnoludy robią wszystko, by odzyskać bogactwo swoich przodków, w czym pomaga im nie tylko Bilbo, ale także sojusznicy poznani w trakcie wędrówki do celu – elfy i ludzie. Po stronie Smauga stają zaś wrogowie bohaterów – Wilki, Trolle i Gobliny. Bitwa Pięciu Armii kończy się stratami po obu stronach konfliktu. Smaug umiera, a krasnoludy, mimo żałoby po Thorinie, odzyskują należny im skarb i osiedlają się z powrotem w okolicach Samotnej Góry.
Zemsta Thorina Dębowej Tarczy
Do wyprawy nie doszłoby, gdyby Thorin Dębowa Tarcza nie postanowił zemścić się na Smaugu za zabicie swoich przodków i zniszczenie miasta Dal, w którym mieszkały krasnoludy. Budowali tam podziemne tunele, z których wydobywali złoto i drogocenne kamienie. Wytwarzali także przedmioty z żelaza i stali, w tym broń, którą potrafi doskonale się posługiwać. Krasnoludy zbudowały tam swoją potęgę, którą rozwijali, handlując przedmiotami z innymi rasami i bogacąc się w ten sposób.
Thorin pochodził z rodziny królewskiej, a jego dziadek Thrór był władcą krasnoludów. Thrórowi i jego rodzinie udało się uciec ze zgliszczy zniszczonego przez Smauga miasta. Wśród uciekinierów był także Thorin, który miał wtedy dwadzieścia cztery lata i przez cały czas doskonale pamiętał tamte wydarzenia. Król z resztą ocalałych krasnoludów udali się na południe Śródziemia, by szukać nowego miejsca do osiedlenia się. Po drodze Thrór, jego syn Thráin i wnukowie Thorin oraz Frerin wzięli udział w walce z orkami. Udało im się zwyciężyć, jednak Thrór i Frerin zginęli. Thorin coraz mocniej poprzysięgał sobie w sercu zemstę za najbliższych, zabitych w bestialski sposób przez odwiecznych wrogów.
Po śmierci ojca Thorin przejął władzę nad plemieniem ocalałych krasnoludów i zaczął planować zemstę. Po rozmowach z Gandalfem zdecydował się zebrać najodważniejszych towarzyszy i wyruszyć pod Samotną Górę, by odzyskać skarb i pomścić najbliższych. Po śmierci Smauga Thorin został nazwany Królem spod Góry.
Historia Barda z Miasta nad Jeziorem
Jedną z najważniejszych postaci, które znacznie przyczyniły się do zwycięstwa grupy krasnoludów, był Bard. Przedstawiciel ludzkiej rasy pochodzi z Miasta nad Jeziorem i wiernie służy swojemu władcy niewymienionemu z imienia. Bard dowodził grupą, która broniła miasto przed atakiem Smauga. Do samego końca broni mieszkańców i stara się zrobić wszystko, by zgładzić smoka, nie bojąc się zginąć. Jest doskonałym łucznikiem.
Bard bierze także udział w Bitwie Pięciu Armii, zabijając w niej Smauga. Dostaje wskazówkę od drozda i ostatnią strzałą celuje w nieosłonione łuską miejsce pod lewą piersią smoka. Pomaga ludziom, którzy w walce stracili swoje domostwa i majątki. Po zakończeniu bitew Bard zostaje przywódcą Miasta i jego mieszkańców, ponieważ prawowity władca uciekł jako pierwszy, jeszcze przed inwazją smoka.
Bard dla swojego ludu jest w stanie poświęcić wszystko. Wie, że jego lud poniósł ogromne straty w walce ze smokiem, dlatego domaga się od krasnoludów części skarbu, dzięki której będzie mógł odbudować miasto. Po odmowie ze strony krasnoludów, Bard nakazuje swoim żołnierzom, by ci zajęli Samotną Górę i grozi, że jej nie opuści, jeśli nie dostanie części złota. Bilbo, chcąc zadośćuczynić ludziom za poniesione straty, oddaje Bardowi Arcyklejnot – najważniejszy skarb krasnoludów.