Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, czyli oświeceniowa powieść autorstwa Ignacego Krasickiego jest kalejdoskopem ciekawych postaci. Poczynając od głównego bohatera, poprzez członków różnych grup społecznych i narodów, a na tajemniczym ludzie Nipuanów kończąc.
Mikołaj Doświadczyński
Młody polski szlachcic. Człowiek wrażliwy, ciekawy świata, skłonny do miłości. Nie jest wolny od różnego rodzaju namiętności charakterystycznych dla młodego wieku jak zabawa czy lenistwo. Jest zdolny i pojętny, ale nie osiąga sukcesów w nauce. Jest ambitny, chce zwiedzać i poznawać świat. Samodzielnie wyrusza w podróż, która prowadzi go na wyspę Nipu. Z początku podchodzi do jej mieszkańców z ostrożnością i lekceważeniem, lecz później daje się im przekonać i gorliwie wnika w naukę ich porządku społecznego oraz filozofii życiowej. Mikołaj Doświadczyński na wyspie zmienia się, dojrzewa, przewartościowuje swój światopogląd. Zwycięża w nim tęsknota za ojczyzną, więc wraca do Polski pomimo wielu przeciwności. Próbuje zaimplementować w polskiej rzeczywistości ideały nipuańskie, lecz mu się to nie udaje. Osiada z ukochaną na wsi i prowadzi spokojne życie.
Julianna
Młodzieńcza miłość Mikołaja, która byłą wychowanicą jego matki. Dziewczyna skromna i ułożona, na której Mikołaj robi ogromne wrażenie. Zwierza się swojej opiekunce i zostaje uznana za niewłaściwą kandydatkę i odesłana do klasztoru. Po latach spotyka się z Mikołajem i ich uczucie wybucha na nowo, tym razem przez nikogo nie zaburzane.
Ojciec Mikołaja
Szanowany w całej okolicy szlachcic, dobry i uczciwy człowiek, który jednak nie potrafił zapanować nad swoimi skłonnościami do alkoholu, przez co rodzina zaczęła drastycznie ubożeć.
Matka Mikołaja
Dobra, skromna i mądra kobieta, która bardzo pragnęła dobra i szczęścia swojego dziecka. Gdy jednak dochodziło do sytuacji krytycznych potrafiła postawić na swoim za wszelką cenę.
Xaoo
Nipuański mędrzec, który staje się przewodnikiem, nauczycielem i mistrzem Mikołaja w czasie jego pobytu na wyspie Nipu. Przez wiele miesięcy tłumaczy młodzieńcowi filozofię wyspiarzy. Jest mądry, spokojny i cierpliwy. Z inteligencją i przenikliwością punktuje wszystkie wady i niedostatki cywilizacji europejskiej, do której przyzwyczajony był Mikołaj. Wszelkie prawa rządzące na Nipu tłumaczy w sposób prosty, zrozumiały i oczywisty. Fascynuje swoim wewnętrznym spokojem i harmonią.
Kootes
Najstarszy Nipuanin, założyciel społeczności na wyspie. Mędrzec otoczony szczególnym kultem, na którego przykładzie Mikołaj poznaje porządek Nipu związany z rolnictwem.
Laongo
Dawny mieszkaniec Nipu, który na wiele lat zniknął z wyspy, a gdy na nią powrócił, próbował skaptować młodych Nipuan, by ją opuścili. Kusił ich dobrami i dostatkiem dostępnymi za oceanem. Ostatecznie okazało się, że został agentem obcych rządów i próbował w ten sposób pozyskać niewolników dla obcych mocarstw.
Damon
Człowiek, który zjawia się w rodzinnej wsi Mikołaja i podaje się za markiza. Podobno miał zostać wygnany z dworu króla Francji. Uczy Mikołaja manier oraz języka francuskiego. Zaprzyjaźnia się również z nim. W czasie wyprawy do kuzyna Mikołaja okazuje się jednak oszustem i rzezimieszkiem – znika z z dobytkiem szlachcica gdy ten na chwilę trafia do aresztu.
Kapitan okrętu
Człowiek, na którego okręcie Mikołaj wraca do Europy. Człowiek światły, oczytany i skłonny do filozoficznych rozpraw. Ratuje Mikołaja z opresji, gdy ten, już w Europie, trafia do niewoli.
Gwilhelm
Europejczyk, który ratuje Mikołaja, kiedy ten niesłusznie wraz z niewolnikami trafia do pracy w kopalni. Mężczyzna gości go, daje pieniądze oraz potem umożliwia podróż do Europy, powrót do domu.
Nipuanie
Bohater zbiorowy. Całość społeczeństwa zamieszkującego wyspę Nipu. Ludzie żyjący w sposób cnotliwy, prosty i uczciwy. Porozumiewają się prostym językiem, w którym nie ma miejsca na zbędne słowa zaciemniające sens wypowiedzi i ułatwiające manipulację. Szanują naturę, edukacja sprowadza się dorzeczy praktycznych i prowadzona jest przez starszyznę. Nipuanie nie jedzą mięsa, gardzą wszystkim, co można by uznać za broń, nie prowadzą wojen, konflikty rozwiązywane są przez sprawiedliwy sąd i nie powodują nieporozumień. Nie mają scentralizowanej władzy, używają tylko najprostszych narzędzi. Świętują we wspólnocie śpiewając pieśni i przekazując opowieści o przodkach. Nipuanie żyją w idylli, w porządku absolutnie idealnym, niezmąconym niesprawiedliwością ani religią. Są społeczeństwem bez problemów i kłopotów.