Orgon – charakterystyka bohatera

* Stanowi on parę dla Tartuffe’a jako osoba oszukiwana – dzięki temu zabiegowi jeszcze wyraźniej widać łajdactwa Świętoszka;

* po raz pierwszy pojawia się dopiero w scenie 5. aktu I, jednak wcześniej Doryna przedstawia sytuację, jaka zaszła w domu: Orgon całkowicie uległ Tartuffe’owi, choć dotychczas nie przejawiał skłonności, z powodu których mógłby się od kogokolwiek uzależnić. Tyranizuje rodzinę – podporządkował jej życie Świętoszkowi, darzy go miłością, jest nim prawdziwie zafascynowany;

* jego brak rozsądku i ślepotę doskonale uwidacznia reakcja Kleanta, gdy Orgon opisuje, w jakich okolicznościach Tartuffe znalazł się w jego domu:

Czyś ty oszalał, bracie, czy też od godziny

Bajaniem takim stroisz sobie ze mnie drwiny?

* Kleant opisuje upór Orgona i brak zrozumienia dla konstruktywnej krytyki, odmiennych poglądów oraz niezdolność zdroworozsądkowej oceny rzeczywistości:

Żądacie, aby wszyscy ludzie byli ślepi,

I bezbożnikiem dla was, kto widzi lepiej!

* ma negatywny stosunek wobec domowników, którzy sprzeciwiają się Świętoszkowi. Zaniedbuje żonę, nie liczy się z uczuciami dzieci;

* nic nie jest w stanie zniechęcić go do Tartuffe’a, nawet jawne dowody jego nieuczciwości. Orgon uważa, że ludzie pobożni często są poniżani i marginalizowani, w związku z czym świadczy to o jego wielkiej wartości w oczach Boga. Bohater sądzi ponadto, że cierpienie uszlachetnia;

* nie liczy się z uczuciami dzieci: wbrew woli córki postanawia wydać ją za mąż za Świętoszka, uważając go za lepszego kandydata na męża dla niej niż Walery; nie waha się złamać danego wcześniej słowa; podobnie postępuje z Damisem, naiwnie wierząc, że jego syn przejrzy na oczy i dojdzie do wniosku, że skrzywdził Tartuffe’a;

* ślepo wierzy Świętoszkowi, pozwalając, by ten nie odstępował jego żony, nie podejrzewa go przy tym o nieczyste intencje;

* zdemaskowanie Tartuffe’a, utrata majątku, dobrego imienia, perspektywa aresztu – dopiero to powoduje, że bohater odzyskuje umiejętność trzeźwej oceny rzeczywistości. Czuje się oszukany, rozpacza i popada w kolejną skrajność, dowodząc, że jest człowiekiem podatnym na wpływy, niestabilnym w sądach i emocjach, uległym:

Wiem ja, co kryje się w wszelakiej cnocie,

Wiem odtąd, że to tylko pokrywka nic warta,

I tych świętych unikać będę gorzej czarta.

* Kleant studzi jego gwałtowne uczucia i namawia go do zdroworozsądkowej postawy oraz umiaru. Na szczęście łaska księcia wyzwala bohatera, a cała ta sytuacja uczy go ostrożności, podążania za głosem rozumu, a także odróżniania fałszywej pobożności od prawdziwej wiary. Po tym Orgon postanawia naprawić wszystkie szkody wyrządzone najbliższym.

Główne cechy: naiwność, brak umiaru, zaślepienie, upór, bezmyślność, nieodpowiedzialność, bezwzględność wobec dzieci.

Dodaj komentarz