Adam Mickiewicz

Nad wodą wielką i czystą to wiersz z cyklu liryków lozańskich. Mickiewicz napisał go zainspirowany widokiem zatoki z okna domu, w którym zamieszkał. Odmalowuje widok jeziora otoczonego górami i nadaje mu nie bez przyczyny cechy uniwersalne – tak wyglądać może każde jezioro w górach. Będzie to miało swoje konsekwencje w wymowie, a więc i w interpretacji utworu. Jest on bowiem rozbudowaną metaforą ludzkiego życia. Niektórzy literaturoznawcy określają go lirykiem – alegorią. Jej sensy będą się odsłaniały podczas analizy kolejnych strof.

Utwór Do ***. Na Alpach w Splügen powstał w 1829 roku i jak tytuł wskazuje, było to w czasie podróży Mickiewicza w Alpy. Jest to przykład liryki miłosnej zapisany w formie liryki zwrotu do adresata. Pisany trzynastozgłoskowcem, nie jest stroficzny, składa się z 32 wersów i dzieli na jedynie dwie części. Pierwsza z nich liczy 6 wersów. Układ rymów jest w całości parzysty (aabbcc itd.)

Pomysł na ten liryk (pochodzący z cyklu liryków lozańskich) opiera się na metaforze duszy, która opuszcza ciało i „odlatuje” w miejsce, do którego ją ciągnie, które człowiek fizycznie opuścił, a które kocha, tęskni za nim i nie może go zapomnieć. Ta przenośnia dotyczy oczywiście myśli i wspomnień podmiotu lirycznego, znajdujących się wciąż w utraconej Ojczyźnie.

Do M*** to jeden z najpiękniejszych i najbardziej znanych liryków miłosnych Mickiewicza. Pod tytułem znajduje się informacja, że wiersz został napisany w 1823 roku. Najprawdopodobniej za tajemniczym skrótem M. kryje się wielka młodzieńcza, niespełniona miłość Mickiewicza – Maryla Wereszczakówna. Ich związek nie był możliwy ze względu na status społeczny Mickiewicza – kobieta poślubiła bardziej zamożnego hrabiego Wawrzyńca Puttkamera. Ukrycie imienia ukochanej powoduje, że ich relacja jest intymna i niejawna.

Przed rozpoczęciem dokładnej analizy i interpretacji wiersza „Do matki Polki” warto chwilę zastanowić się nad poglądami Mickiewicza w tamtym czasie (rok napisania utworu: 1830), a także nad stanem jego duszy.

W balladzie Pani Twardowska Mickiewicz po raz kolejny opowiedział się w sprawie ludycznej formy tego gatunku. Utwór w sposób żartobliwy podchodzi do folkloru i magicznego aspektu ballady.

To lubię to bardzo ważny utwór, ponieważ powstał w momencie, kiedy Mickiewicza nie interesował już racjonalizm a romantyzm nie został przez niego dogłębnie poznany.

Przez wielu badaczy Powrót taty jest uważany za jedną z najwybitniejszych ballad Mickiewicza. Wiersz napisano w 1821 roku. Utwór należy do programowych. Zrealizowana została w nim poetyka romantyczna. Co ważne, w liryku tym Mickiewicz odchodzi od fantastyki balladowej. Zaznaczyć trzeba, że wiersz charakteryzuje się naturalnością i prostotą.

Świtezianka to jedna z najbardziej przełomowych ballad Mickiewicza. Chociaż pozornie opowiada o miłości myśliwego i pięknej nimfy, jest to bardzo ważny utwór w historii literatury. Biorąc pod uwagę konstrukcję fabularną można powiedzieć o pewnej standaryzacji. Historia głównych bohaterów przebiega wedle dobrze znanego z innych utworów planu: zakochanie się – zdrada – kara za złamanie przysięgi. Podobnie rzecz ma się z bohaterami.

Jest to to przykład ballady, synkretycznego gatunku łączącego w sobie cechy epiki i liryki, typowego dla doby romantyzmu. Utwór został zadedykowany Michałowi Wereszczace. Był on bratem ukochanej Mickiewicza, Maryli. Młodzi ludzie spędzali razem wolny czas w folwarku rodzinnym Wereszczaków, Płużynach, który znajduje się nieopodal jeziora.