Franciszek Karpiński

Utwór „Pieśń o narodzeniu Pańskim” pochodzi z Pieśni nabożnych, jednego z największych arcydzieł Karpińskiego. Poeta pisał o swoim dziele w liście do króla augusta Poniatowskiego:  Składam przy podnóżku Tronu dzieło moje połączone. Są to Pieśni nabożne (jeżeli się zwierzchności będzie podobało) do śpiewania w kościołach dla pospólstwa (…). Według możności pieśni moje składałem w myśli pokazania ludowi ich powinności względem Boga i bliźniego: jak mają być cierpliwymi w przypadkach, ulegającymi rządowi i powołaniu i jak kochać Ojczyznę swoją, którą pod teraźniejszym rozumu i słodyczy panowaniem dopiero poznawać zaczęli. [Cyt. za: T. Chachulski, Franciszek Karpiński, wyd. DiG, Warszawa 1998, s. 73.]

Analizowany wiersz „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” został poświęcony wielkiej miłości poety – Justynie. Nie bez powodu nazywano pisarza „śpiewakiem Justyny” (określenie Adama Naruszewicza, użyte podczas przedstawiania poety królowi). Wiersz należy zaliczyć do liryki miłosnej (ze względu na tematykę) i liryki bezpośredniej (ze względu na formę).

Utwór „Laura i Filon” zalicza się do sielanek. Pochodzi on z debiutanckiego zbioru poety Zabawki wierszem i przykłady obyczajów z 1780 roku. Trzeba jednak zaznaczyć, że twórca nie ograniczył się jedynie do wykorzystania znanej tak dobrze formy sielanki. Karpiński pozwolił sobie na pewną innowacyjność, nadając dziełu charakter pieśniowy. Dzięki temu stworzył utwór nowatorski i wybitny. Co ciekawe, całość umieścił w typowym polskim krajobrazie, korzystając z iście ludowego sztafażu (jawor, maliny, łąki, pola, szczekające psy).

Franciszek Karpiński (ur. 1741, zm. 1825) – polski poeta. Pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej. Uczęszczał do kolegium jezuitów znajdującego się w Stanisławowie oraz do Akademii we Lwowie. Podczas służby u Ponińskich w Zahajpoju wdał się we romans z żoną właściciela, Justyną. Wcześniej, w czasie nauki szkolnej, kochał się również w dziewczynie o imieniu Justyna. W latach 1770-1771 przebywał w Wiedniu.