Łąka – interpretacja

Poemat Łąka to utwór pochodzący ze zbioru literackiego o tym samym tytule, opublikowanego w roku 1920. Stanowi reprezentację motywów, które poruszane są w tym tomie przez autora, Bolesława Leśmiana – polskiego poetę tworzącego w czasie dwudziestolecia międzywojennego. Wiersz ma charakter programowy, jest literackim przejawem zafascynowania przyrodą, a zawiera także rozważania dotyczące ludzi i ich funkcjonowania w świecie.

Łąka – analiza i środki stylistyczne

Omawiany utwór jest poematem, czyli dłuższą formą wiersza, która przedstawia pewien ciąg zdarzeń bądź rozbudowane przemyślenia i opisy. W Łące wyróżnić można sześć odrębnych części, liczących sobie po osiem zwrotek, na które składa się pięć wersów. Liczba zgłosek to osiem bądź trzynaście. Rytmiczność, harmonię i melodyjność nadają rymy o jednakowym układzie w każdej strofie. Co charakterystyczne dla wykorzystanego gatunku, w utworze pojawiają się dialogi.

Podmiotem lirycznym dzieła jest pewien mężczyzna, który podziwia łąkę i prowadzi z nią rozmowę. Dodatkowo, pojawiają się wypowiedzi mieszkańców okolicznej wsi. W wierszu można odnaleźć liczne apostrofy, wypowiedzi kierowane bezpośrednio do adresata (Będę cze­kał na cie­bie z dło­nią na za­su­wie, Czy pa­mię­tasz, jak gło­wę wy­nu­rzy­łeś z boru, wy­ślij pier­wej z no­wi­ną co naj­lich­sze zie­le, Nie uma­wiaj się ze mną pod żad­nym ja­wo­rem). Odpowiedniej dynamiki nadają natomiast anafory – część wersów rozpoczyna się spójnikiem i. Świat przedstawiony opisany jest bardzo plastycznie, obraz jest jasny, namacalny i wymowny, oddziałujący na wyobraźnię. Przyczyniają się do tego liczne epitety (ścisły korowód, jasność gościnna, gorzka mięta, jasny lazur, dojrzała purpura, gwiezdne znaki, krucha rosa, pułap sosnowy, wonny deszcz, czerwone brzegi), które wywierają na odbiorcy wrażenie poprzez wszystkie zmysły. Przenośnego i metafizycznego charakteru nadają finezyjne metafory (omy­ję twarz spie­kłą w źró­dłach twe­go cza­ru, jak­że pach­ną roz­pru­te we­dług ście­gów pąki, pierś moja tej nocy cha­bra­mi po­ro­sła). Wśród zastosowanych środków stylistycznych wyróżnić można także porównania (Niby lud­no, choć bez­lud­no, jak­by w niem się ro­iło od świąt i tę­sk­no­ty, Jak ob­łok, po­kro­pi nam gło­wy, Chcę, byś była taka bli­ska, jak ta łza, co gar­dło ści­ska).

Rozmowa bohaterów jest emocjonalna i ekspresyjna, występuje wiele wykrzyknień ( A co w oku się nie zmie­ści, to się w du­szy roz­sze­le­ści!, Kto ca­ło­wał mak w zbo­żu — nie za­zna nie­do­li!, Łąko — zie­lo­na Łąko, szum­na od ist­nie­nia!) oraz pytań retorycznych (Aby na­zwać mnie Łąką pew­ne­go wie­czo­ru?, A któż taką spóź­nio­ną na ro­sach po­ko­na?). Bardzo ważnym środkiem stylistycznym, na którym opiera się poemat, jest personifikacja tytułowej Łąki, która posiada przymioty kobiece (Za­wo­ła­na po imie­niu raz przej­rza­łam się w stru­mie­niu, weszłabym do twej chaty). Także inne zjawiska zostały poddane ożywieniu (śpi w tu­ma­nie rze­ka, śpi ka­łu­ża pod pło­tem, śpi sad i pa­sie­ka, Nie od­naj­dzie cię wi­cher, mro­kiem ociem­nia­ły! Roz­we­se­lił się błę­kit, gwiaz­dy po­młod­nia­ły!).

Łąka – interpretacja wiersza

Wiersz ma baśniowy i metafizyczny charakter, a atmosfera jest sielska i mistyczna. Uosobiona Łąka symbolizuję całą przyrodę. Leśmian przedstawia ją jako atrakcyjną kobietę, która kusi zakochanego, młodego mężczyznę. Świat przedstawiony w utworze wydaje się być pochłonięty wszechobecną, majową zielenią, kolorem nadziei, świeżości i młodości. Jest tak nieodparcie przyciągająca i głęboka, że bohater pragnie wtopić się w nią, zjednoczyć w całość. Zieleń jest jak przenikająca świat, niematerialna energia. Podmiot liryczny czerpie z kwitnącej natury miłość, ale też oddaje jej swoje uczucia, początkowo nie jest interesowny.

Łąka jednak ma obawy, jako natura zaznała już ludzkiej zachłanności, bezmyślności, która pozbawiała ją drzew i krzewów. Człowiek powinien korzystać z zieleni tylko w umiarkowanym stopniu, nie naruszając jej i szanując jej owoce. Jest ona świętością, daje schronienie zwierzętom, rodzi obfite dary. Mężczyzna, choć miał dobre intencje, ma coraz większe trudności z opanowaniem pożądania, pragnie czerpać z natury ile się da. Łąka przestrzega go przed takim postępowaniem, ale jednocześnie nie ułatwia mu zdania – nieustannie go kusi i nęci, niczym zmysłowa, atrakcyjna kobieta.

W wierszu widoczny jest witalizm, nienamacalna siła przepełniająca żywe organizm. Łąka i mężczyzna spotykają się w chacie, a o ich romansie dowiadują się mieszkańcy wsi – uczucie bohaterów wpływa także na nich, jednoczą się z naturą, wszystkimi kieruje ta sama energia. Symbioza między przyrodą a człowiekiem rozwija się, mężczyzna pokrywa się zielenią, lecz aby móc czerpać z Łąki, musi oddać jej część siebie. Ta sytuacja jednak go uszczęśliwia, nie żałuje straty, bo jego cząstka zostanie w świecie już na zawsze, siła natury przezwycięża śmierć. Jest w stanie euforii, zatraca swoją duszę i umysł na rzecz cielesności.

Podsumowanie

W okresie dwudziestolecia międzywojennego, wielu literatów fascynowało się rozwojem technologicznym i szeroko pojętą nowoczesnością. Leśmian reprezentował natomiast odmienne podejście – doceniał możliwość ucieczki do natury, schronienia się przed sytuacją polityczną w odbudowującej się po wojnie Polsce. Za oferowane wytchnienie, człowiek powinien ją szanować i dbać o nią – zostanie wtedy wynagrodzony.

Dodaj komentarz