Dlaczego i po co podmiot liryczny wraca do przeszłości?
Dlaczego podmiot liryczny wraca do przeszłości? Jest zmęczony trudną drogą, problemami, z którymi musiał się zmierzyć, życiowymi pojedynkami, które musiał stoczyć. Wraca więc, aby odpocząć, aby raz jeszcze poczuć magię dzieciństwa, przypomnieć sobie, jaką wartością jest bezpieczny dom rodzinny, prosty, nieskomplikowany świat. Wraca, aby znów zanurzyć się w świecie z zachłanną ciekawością dziecka, przypomnieć sobie, jaką radością może napawać człowieka penetracja świata i odkrywanie rzeczy nowych. Wraca do tego, co zna i kocha, choć tak bardzo się już oddaliło. Wraca „do starej, starej baśni”. Przecież trzeba mieć do czego wracać, aby nabrać sił na nowe życiowe potyczki i zmagania.
Świat obecny i świat przeszłości ukazane zostały w wierszu na zasadzie kontrastu Pierwszy jest pełen trudów i trosk, drugi jawi się podmiotowi lirycznemu jako arkadia, raj utracony. Nic więc dziwnego, że tak bardzo chce się do niego wrócić.
Główna myśl wiersza
Utwór Kazimiery Iłłakowiczówny prowadzi czytelnika nieuchronnie ku refleksji, że percepcja człowieka, jego patrzenie na świat, pojmowanie go i przeżywanie są bardzo odmienne w różnych okresach życia. Zupełnie inne sprawy będą przedmiotem naszego zainteresowania w dzieciństwie, inne w wieku dojrzałym, jeszcze inne pewnie na starość. Jednak dzieciństwo ma w sobie magię, nieodparty urok, za którym wszyscy tęsknimy i do którego chcielibyśmy powrócić. Tak samo, jak podmiot liryczny w wierszu „Powrót”. Czytając ten utwór, człowiek ma wrażenie, że napisała go poetka bardzo doświadczona i dojrzała. Kazimiera Iłłakowiczówna napisała wiersz „Powrót” w wieku 34 lat. Doświadczenie życiowe, przemyślenia i dojrzałe refleksje, jak widać, nie muszą wychodzić spod pióra człowieka starszego. To piękny wiersz, pełen nostalgii za rajem beztroskiego dzieciństwa.