Człowiek często usprawiedliwia swoje złe postępowanie wyjątkowymi okolicznościami czy złym zachowaniem innych ludzi. W rzeczywistości jednak, to jakimi ludźmi jesteśmy, zależy tak naprawdę od nas samych. Każdy popełnia błędy, ale niezależnie od wieku i sytuacji, da się zmienić na lepsze i przynajmniej częściowo odpokutować dawne winy. Doskonałymi przykładami są tutaj losy bohaterów literackich: Jacka Soplicy z epopei Adama Mickiewicza Pan Tadeusz oraz głównego bohatera opowiadania Charlesa Dickensa Opowieść wigilijna – Ebenezera Scrooge’a.
Losy Jacka Soplicy są doskonałym przykładem całkowitej przemiany, którą może przejść człowiek. W młodości, Jacek, chociaż nie miał zbyt dużo ziemi, był bardzo popularny w okolicy. Jako doskonały strzelec i gawędziarz miał obok siebie wielu przyjaciół. Jego popularność w okolicy sprawiła, że w swoim domu zaczął gościć go Stolnik Horeszko. Jacek z wzajemnością zakochał się w córce Horeszki, Ewie. Niestety historia nie miała szczęśliwego zakończenia, ponieważ Stolnik na męża córki wybrał kasztelana. Zarówno Ewa, jak i Jacek założyli rodziny, jednak Soplica nie był w stanie pokochać swojej żony. Po jej śmierci jego życie stało się jeszcze trudniejsze, wpadł w alkoholizm i przestał cieszyć się szacunkiem w okolicy. Największy upadek nadszedł, kiedy Jacek był świadkiem najazdu Moskali na zamek Horeszków i w szale zastrzelił Stolnika. Został uznany za zdrajcę, a Moskale chcieli nagrodzić go za jego czyn.
Zdawało się, że Jacek już nie podniesie się z upadku, ale on przeszedł całkowitą przemianę, Przyjął nową tożsamość – ze szlachcica Jacka Soplicy zmienił się w bernardyna księdza Robaka. Już jego nazwisko świadczy o tym, że z butnego ziemianina stał się pokornym zakonnikiem. Sam siebie porównywał do robaka, zwierzęcia czołgającego się w prochu. Jacek zapewnił opiekę swojemu synowi oraz osieroconej córce Ewy i poświęcił się ojczyźnie. Wyjechał za granicę i walczył w Legionach Polskich. Kiedy przyjął tożsamość księdza Robaka, został tajnym emisariuszem i wrócił do ojczyzny. Podjął się ważnego zadania: chciał przygotować chłopów i szlachtę, aby wywołać powstanie na Litwie. Podczas zajazdu na Soplicowo, Jacek ocalił Hrabiego, ostatniego z rodu Horeszków. W ten sposób, ostatecznie odpokutował swoje winy. Śmiertelnie ranny, przed odejściem wyznał swoje winy i prawdziwą tożsamość. Został pośmiertnie zrehabilitowany, oczyszczono jego reputację. Jacek Soplica pokazał swoim losem, że mimo popełnionych w przeszłości błędów, człowiek jest w stanie całkowicie się zmienić.
Przemianę przeszedł również Ebenezer Scrooge, bohater Opowieści wigilijnej. Był mężczyzną w podeszłym wieku, dlatego mogło się wydawać, że już nie zdoła nic w sobie zmienić. Nie cieszył się sympatią, był skąpy, zgorzkniały, nie lubił Bożego Narodzenia i wolał spędzać czas w samotności, do ludzi odnosił się z niechęcią. Nie spodziewał się, że jego podejście do życia może się jeszcze zmienić, na pierwszym miejscu stawiał pieniądze. Wszystko zmieniło się po spotkaniach z trzema duchami: Duchem Wigilijnej Przeszłości., Duchem Tegorocznego Bożego Narodzenia i Duchem Przyszłych Wigilii. Scrooge zmierzył się ze swoją przykrą przeszłością, przyjrzał się z dystansu swojemu obecnemu smutnemu i samotnemu życiu oraz poznał przygnębiającą przyszłość.
