Jaki wpływ na sposób widzenia świata przez człowieka mają czasy, w których on żyje? W pracy odwołaj się do: wybranej lektury obowiązkowej, innego utworu literackiego oraz wybranych kontekstów.

Wychowanie i czasy, w których żyjemy, wpływają na nasze cele, motywacje i myślenie. Podobnie wygląda z twórczością w każdej z epok, gdzie bohaterowie, scenerie i morał różni się od wyznania, sytuacji oraz możliwości życia codziennego. Czasy, w jakich żyje człowiek, mocno wpływa na jego życie i sposób postrzegania świata, miłości i ważnych aspektów codzienności. 

W utworze „Król Edyp” Sofoklesa, autor przedstawia życie Starożytnej Grecji i ich wierzeń oraz wpływów na ich życie. Główny bohater, Edyp, został porzucony przez rodziców, króla Lajosa oraz Jokastę, przez usłyszaną przepowiednię, jakoby ich syn miał zabić ojca i poślubić matkę. Ojciec kazał służącemu, Forabasowi, zostawić go w górach. Sługa jednak uratował Edypa i przekazał go pasterzom, a ci oddali dziecko bezdzietnemu królowi Koryntu, Polibosowi i jego żony Merope. Kiedy Edyp dorósł, udał się do wyroczni delfickiej, a ta mu przepowiedziała, że zabije własnego ojca i poślubi matkę. Mężczyzna był przerażony, myśląc, że Meropa i Polibos są jego prawdziwymi rodzicami. W tym przeświadczeniu opuścił rodzinę i udał się do odległego państwa, by uchronić się przed tym losem. W trakcie drogi spotkał starca podróżującego z eskortą. Kiedy Edyp, będąc upartym, nie usunął się z drogi, wywiązała się bójka, w której mężczyzna zabił starca, którym był Lajos — ojciec młodzieńca.

Po tym udał się do Teb, gdzie po śmierci poprzedniego władcy, rządził Kreon. Usłyszał on, że pod miastem grasuje groźne stworzenie — mityczny Sfinks, który zadaje zagadkę, a nieszczęśników, którzy nie odgadną, zrzuca ich w przepaść. We śnie, syn króla miał wizję i udał się na górę do stworzenia. Znając odpowiedź na zagadkę spowodował, że zwierzę samo zrzuciło się z rozpaczy w otchłań. W nagrodę otrzymał rękę Jokasty i stał się królem Teb. Miał z nią dwóch synów i dwie córki, Polinika, Eteoklesa, Antygonę i Ismenę. Niedługo po zdobyciu tronu, Teby zaczęły być nawiedzane przez nieszczęścia. Edyp dowiedział się od Tejrezjasza, że cała ta sytuacja to kara, za zabicie ojca i ożenek z matką. Początkowo nie wiedział, o kogo chodzi, aż w końcu sługa, który przeżył bijatykę, w której umarł Lajos, wyjawił mu, że przepowiednia się spełniła. Zrozpaczony mężczyzna wyłupił sobie oczy i udał się na wygnanie. Ukojenie i oczyszczenie z grzechów otrzymał w Kolonos i tam także umarł. Jego losem sterowali bogowie, nieszczęście było nieuniknione i w to wierzono w Antyku. Fatum było czymś, co powodowało tylko tragedię i nieszczęście, ale nie można było go zmienić. W ten sposób ludność starożytnej Grecji żyła przez długi czas. 

Przedstawicielem innego sposobu myślenia, spowodowanego wpływem literatury i czasów, w których żył bohater, jest powieść „Cierpienia młodego Wertera” Goethego. Młody Werter wyjechał na wieś, aby dojść do siebie po nieudanym romansie. Czas spędza głównie na czytaniu Homera oraz poznaje okolice i mieszkańców. Jego miłość do literatury zaczyna zniekształcać mu jego postrzeganie świata. Kluczową rolę w życiu bohatera odgrywa książka „Pieśni Osjana”. Werter utożsamia się ze szkockim śpiewakiem, jest samotny i opuszczony. Nie ma w nikim oparcia, nie może go znaleźć. Utwór ten utwierdza mężczyznę w swojej paranoi i manii prześladowczej, twierdząc, że cały świat jest przeciwko niemu. Werter znajduje wyjście z trudnej rzeczywistości w melancholijnie przedstawionym obrazie średniowiecznej Szkocji. W pewnym momencie spotyka Lottę — według niego najpiękniejszą kobietę. Ignoruje fakt, że posiada ona narzeczonego, chwilowo nieobecnego Alberta. Zakochuje się w niej i popada w klasyczne romantyczne szaleństwo miłosne. Wzoruje się na powieści „Nowa Heloiza” Jean Jacques Rousseau.

Werter uznaje, że jego miłość musi mieć wyraz symboliczny i uświadcza się w przekonaniu, że Lotta to jego bratnia dusza. Próbuje spełnić swoją wizję idealnej pary kochanków, prowadząc długie rozmowy z kobietą, wysyłając jej listy lub chodząc z nią na romantyczne spacery. Gdy w końcu wraca jej narzeczony, młodzieniec postanawia usunąć się z jej życia i wyjechał na placówkę dyplomatyczną, gdzie długo nie wytrzymał. Przeżył okrutne upokorzenie i wrócił do Waldheim, do swojej ukochanej, która już wyszła za Alberta. Tytułowy bohater coraz bardziej pogrąża się w swojej manii i obsesji, tracąc zdrowie psychiczne coraz bardziej. Miłość Wertera do Lotty jest uczuciem destrukcyjnym i obłędnym. Odrzucenie i zerwanie znajomości przez Lottę jest decydującym czynnikiem w decyzji o samobójstwie. Nieszczęśliwie zakochany bohater zabija się strzelbą pożyczoną od Alberta, wcześniej pisząc do Lotty list, w którym wyjaśnia, dlaczego tak postąpił, wiedząc, że w ten sposób będzie w myślach kobiety na zawsze. Pochowano go na pobliskim cmentarzu wśród dwóch lip. Jego historia to klasyczny obraz romantycznego romansu, który spowodował tragedię. Na jego wybory życiowe wpływ miała literatura i myślenie, że miłość musi być symboliczna. 

Tadeusz Borowski w utworze „Proszę państwa do gazu” ukazuje życie w obozie koncentracyjnym w czasie II wojny światowej. Główny bohater jest także narratorem i opisuje wydarzenia, które dzieją się w obozie. Więźniowie z przywilejami, należący do tzw. Kanady objadają się smakołykami, które bohater dostał w paczce od matki. Ich życie odbiega od okrucieństwa i bestialstwa w innych barakach. Więźniowie Kanady czekają na kolejny transport, który mogą złupić. Henri marzy o francuskim winie i szampanie, a główny bohater wspomina o tym, że lepiej by było, gdyby przyniósł buty. Zwraca także uwagę na brak transportów w ostatnich dniach, a terror zmalał w obozie. Francuz twierdzi, że oby było więcej transportów, bo wtedy mają co jeść i dobrze żyją w rzeczywistości obozowej. Leniwe rozmowy przerwał im jeden z żołnierzy wołający więźniów na rampę do kolejnego transportu, gdzie po raz pierwszy idzie główny bohater. Wyjście na rampę traktowane było jako nagroda. W końcu na miejsce przyjechały wagony wypchane po brzeg ludźmi. Bunt i niepokój został przerwany serią z karabinu i wszyscy ucichli. Niemiec przypomina im, że tylko jedzenie mogą wziąć, a kosztowności są Rzeszy i jeśli coś wezmą, zostaną zabici. Wśród nowych więźniów są przerażone dzieci, które obserwując horror sytuacji, płaczą. Niemcy i Kanada rozdzielają transport. Młodzi i zdolni do pracy mężczyźni trafili do łagru, aby pracować, reszta zaś — do komór gazowych, na śmierć.

Narrator wspomina, o tym, że ofiar gazu jest koło milionów ludzi. Po tym, jak ludzie opuścili wagony, zaczęli je sprzątać — zdeptanych niemowląt, których ciała żołnierz SS każe oddać kobietom. Dla bohatera ten widok, w którym martwe dzieci niesione były jak kurczaki, za nogi był okrutny i nie do przyjęcia. Henri odciąga współwięźnia i daje mu wody. Kolejny transport, który przyjechał znowu, był pełen ludzi, zmęczonych i zmarnowanych. Gdy młoda kobieta ucieka od swojego dziecka, myśląc, że ją to uratuje, pijany Rosjanin pobił ją karząc za porzucenie swojego dziecka i wrzuca oboje do furgonu, który miał jechać do komór gazowych. Bohater nie może znieść widoku martwych ciał i ma dość. Z tego samego wagonu wysiadła piękna kobieta, która, gdy po zadaniu pytania bohaterowi, nie dostała odpowiedzi, wiedząc, jaki ją los spotka, dumnie wsiadła do furgonetki. Rozmawiając z Henrim, chciał zrezygnować z rozładunku. Jego kolega polecił mu ukrycie się przy szynach i poczekanie do następnego sprzątania. Gdy znowu musiał zbierać trupy, nie wytrzymał i zwymiotował. Henri nie przejmuje się tym, co dzieje się z ludźmi, mówiąc współwięźniowie, że przez jego ręce przewinęło się milion ludzi, a żałować przestał po krótkim czasie. Realia II Wojny Światowej zmieniały ludzi nie do poznania, znieczulały na okrucieństwo innej osoby, powodowało, że zrobiono wszystko, nawet skradziono innym współwięźniom racje żywnościowe, tylko po to, by przeżyć. Wpływ na człowieka miały ataki, bombardowania, życie w obozach koncentracyjnych i nieustanny strach o swoje i innych życie. 

Przeżycia i nurty literatury bardzo często wpływają na nasze życie na tyle mocno, że mogą zmienić lub zniekształcić postrzeganie rzeczywistości, lub opisać bestialstwo wojenne. Literatura i sztuka są portretami pamięciowymi każdej epoki i wspomnieniami, tego, co było i jak bardzo wpływało to na życie zwykłego człowieka lub całe narody. Czas jest nieodwracalny, ukazując nam nasze wady i lęki oraz każde chwile, które przeżyliśmy w naszym życiu, opierają się na tym, w jakich czasach żyjemy. Dziś dzieci nie wyobrażają sobie życia bez internetu i telefonu dotykowego, a nasi rodzice dopiero swoje pierwsze telefony dostawali, będąc prawie dorosłymi ludźmi. Każdy żył inaczej, a pokolenie od pokolenia różniło się znacząco. Dlatego czas, w którym żyje człowiek, ma na niego ogromny wpływ. 

Dodaj komentarz