Jacek Dukaj jest pisarzem tworzącym w gatunku science-fiction. Jednym z jego docenionych utworów jest opowiadanie „Katedra”, które przybliża historię księdza Lavone, który ma zbadać historię domniemanego cudu, który miał mieć miejsce przy grobie Izmira – człowieka, który poświęcił się, by inni mogli żyć. W „Katedrze” czytelnik obserwuje więc zetknięcie się ze sobą dwóch obszarów, czyli religii oraz nauki. W tekście można wyróżnić wiele powiązanych z nimi motywów literackich.
Motyw katedry
Najważniejszym motywem w opowiadaniu jest oczywiście ten, który dotyczy tytułowej katedry. Jest ona niezwykłym budynkiem, który dosłownie wyrósł na grobie Izmira. Tworzy ją żywokryst, który został tam zasiany przez człowieka wdzięcznego za uzdrowienie bratanka. Chciał w ten sposób podziękować za to. Katedra zachowuje się jak żywy organizm, rośnie i pulsuje, ale powiększa się w bardzo powolnym tempie. W świecie przedstawionym nikt nie wie, czemu katedra zachowuje się w ten sposób i czym ona tak naprawdę jest. Jej byt pozostaje dla wszystkich tajemnicą. Ona sama jest ponura i zdaje się kryć w sobie wiele sekretów.
Motyw cudu
Ważny jest także motyw cudu. Ma on miejsce, ponieważ Izmir był człowiekiem, który poświęcił się dla swojej załogi w trakcie katastrofy okrętu kosmicznego. Gdyby się nie zabił, to nie wystarczyłoby tlenu dla wszystkich, by poczekać na ratunek. Po jego śmierci przy grobie ludzie zaczęli doświadczać cudów, takich jak uzdrowienia. Ksiądz Lavone miał za zadanie zbadać je i potwierdzić ich prawdziwość. Źródłem cudów miało być bohaterskie poświęcenie się Izmira dla innych.
Motyw religii
Z motywem cudu łączy się także motyw religii, jaka towarzyszyła katedrze, rzeczom, które się w niej działy i ludziom, którzy ją odwiedzali. Głęboko wierzyli, że to, czego byli świadkami, miało wymiar metafizyczny. To dlatego do zbadania cudu wysłany został właśnie ksiądz Lavone. Motyw ten pokazuje, że nawet w świecie przyszłości, wśród rozwiniętej znacznie technologii, w czasie wypraw człowieka w kosmos, w jego życiu wciąż jest miejsce dla głębokiej wiary w siłę wyższą. Mimo swoich osiągnięć człowiek nadal potrzebuje Boga, który byłby od niego wyższy, posiadający większą moc i rządzący całym wszechświatem. Dukaj zadaje więc pytania o rolę religii w ludzkim życiu, o jej siłę oraz istotę.
