Na co dzień chyba mało uwagi przywiązujemy do pojęcia przestrzeni, a przecież ma ona ogromne znaczenie w naszym życiu. Począwszy od przestrzeni domu, w którym mieszkamy do przestrzeni kraju, w którym żyjemy czy nawet świata. Wpływamy na przestrzeń, a przestrzeń wpływa na nas. Jest to pretekstem do głębszych rozważań na temat przestrzeni nie tylko w jej sensie teraźniejszym, lecz także przeszłym oraz przyszłym.
Andrzej Stasiuk w opowiadaniu Miejsce opisuje przestrzeń, która pozostała po niedawno rozebranej przez konserwatorów cerkwi. Narrator zastanawia się nad tym, co stanowi o świętości takiego miejsca – czy same mury, które można zburzyć albo przenieść, czy choćby powietrze, które zostało owymi murami zamknięte czy ograniczone. Opisuje historie ludzi, którzy ze wsi zostali wysiedleni w czasie wojny i wracali do nieistniejącej już wsi po dziesiątkach lat, by pomodlić się w miejscu, w którym modlili się ich przodkowie, lub w którym sami zostali ochrzczeni.
Pewien staruszek, który odwiedził wieś z dzieciństwa, zachowywał się tak, jakby ona nadal istniała. Szedł nieistniejącą ulicą i pokazywał, gdzie stały konkretne domy, sklepy, gdzie były drzewa, jak położone były place. To miejsce zdecydowanie istniało, żyło, choć było to jedynie życie w pamięci ludzi, którzy urodzili się, zanim została zburzona.
Symbolem tego procesu jest właśnie cerkiew – istnieje nadal, istnieje w tym samym miejscu, w którym została wybudowana, choć jej konstrukcja została rozebrana i przeniesiona. Istnieje dzięki tysiącom wzniesionych tam modlitw, dzięki wierze ludzi, która jest trwalsza niż jakakolwiek budowla, dzięki ich pamięci.
Przestrzeń można postrzegać jednak w mniej symboliczny, a nieco bardziej dosłowny sposób. Najpopularniejszym tego przykładem jest ojczyzna, która jest jednocześnie bardzo konkretnym miejscem, a także bliżej niesprecyzowaną przestrzenią. Niektóre dzieła polskiej literatury opisują ojczyznę bardzo dosłownie, np. Reduta Ordona czy Pan Tadeusz Adama Mickiewicza. Dzieła te opowiadają o walce o konkretne granice politycznego państwa.
Jednak w utworach takich jak choćby Syzyfowe prace czy Przedwiośnie Stefana Żeromskiego widzimy, że ojczyzna jest czymś więcej – językiem, kulturą, ustrojem, który wpływa na życie poszczególnych ludzi, zestawem obyczajów i tradycji. Wszystko to składa się na charakterystykę tego miejsca, jakim jest ojczyzna, którą każdy człowiek w swoim sercu określać może inaczej. Nie zmienia to jednak faktu, że takiemu miejscu da się nadać czysto fizyczny kształt, a jednak nie wyczerpuje on odpowiedzi na temat „czym dane miejsce jest”.
Miejsca w życiu człowieka pełnią ważną rolę. W niektórych lubimy przebywać i czujemy się w nich dobrze, w innych wręcz przeciwnie. Miejsca przyciągają nas do siebie lub od siebie odpychają. Niektóre kochamy i oddalenie od nich sprawia nam ból. Literatura uświadamia nam, że nasze ukochane miejsca istnieją choćby tryby historii starły je z powierzchni ziemi. Będą istnieć na zawsze w naszych wspomnieniach, ponieważ przestrzeń jest czymś czego nie da się przenieść w inne miejsce.