Przypowieść o domu na skale i o domu na piasku (znaną także jako Przypowieść o dobrej i złej budowli) można odnaleźć w dwóch Ewangeliach – według świętego Mateusza (rozdział siódmy, wersety 24 – 29) oraz świętego Łukasza (rozdział 6, wersety 46 – 49). Jest to niewielki fragment nauk Jezusa Chrystusa wygłaszanych na Równinie, opowiadający o dwóch osobach budujących swe domostwa. Historia ta jest metaforą postępowania człowieka za życia oraz jego stosunku do wiary, które mają go zaprowadzić do Królestwa Bożego.
Przypowieść o domu na skale i o domu – streszczenie
Omawiana przypowieść jest stosunkowo krótka, zbudowana zaledwie z kilku zdań. Jest ona odpowiedzią Mesjasza na pytanie zadane przez jego uczniów – jak żyć, aby po śmierci dostąpić zbawienia oraz stanąć godnie przed obliczem Stwórcy? Jezus Chrystus opowiada więc słuchaczom historię dwóch mężczyzn, którzy poszukiwali adekwatnego miejsca do wybudowania domu. Pierwszy z nich był roztropny, kierował się rozumem oraz rozsądkiem i poszukiwał jak najtrwalszego podłoża – wybrał twardą skałę, liczył, że jego budowa przetrwa niekorzystne warunki pogodowe i niszczące działanie żywiołów. Tak tez się stało, dom wytrzymał gwałtowną ulewę. Drugi natomiast był lekkoduchem, nie działał racjonalnie, nie poświęcił przedsięwzięciu wystarczającego namysłu. Swój dom wybudował na niestabilnym piasku, więc zupełnie zawalił się on podczas burzy, był pozbawiony solidnych, mocnych fundamentów. Dwie przeciwstawne postawy są środkiem do przekazania głębszej prawdy.
Przypowieść o domu na skale i o domu – interpretacja
Utwór ma charakterystyczną dla przypowieści (zwanej też parabolą) prostą formę. Narracja prowadzona jest przez samego Jezusa Chrystusa, który poprzez analogie tłumaczy złożone zagadnienia. Wystrzega się rozbudowanych cytatów oraz wyszukanych zwrotów, które mogłyby być niezrozumiałe dla odbiorcy i zakłócić ważny przekaz. W historii występuje tylko dwóch bohaterów – są to mężczyźni budujący swoje domy i reprezentujący odmienne postawy.
Język utworu jest nieskomplikowany. Pojawiają się w nim elementy typowe dla tekstów biblijnych, takie jak odwrócone szyki zdań (upadek jego był wielki, na skale był utwierdzony, kto tych słów moich słucha) oraz nieliczne epitety (człowiek nierozsądny, człowiek roztropny). Zaczerpnięty z życia przykład jest tylko środkiem do zaprezentowania odmiennych postaw, jakie mogą przyjmować ludzie wobec Słowa Bożego, tak samo jak odmiennie mogą zaplanować wzniesienie budowli.
Ludzie rozsądni oraz odpowiedzialni wiedzą, że nie zapewnią sobie bezpiecznego schronienia na niestabilnym podłożu. Podstawą konstrukcji jest przecież fundament, który musi być mocno zakotwiczony, odporny na destrukcyjne działanie wiatru czy wody. Idealnym podłożem jest więc skała, która opiera się wszelkim żywiołom. Taki dom nie zawali się pomimo trudności oraz niekorzystnych warunków. Tak samo ludzie, którzy nie tylko słuchają religijnych nauk, ale także rozumieją je i w pełni akceptują, wcielają je w życie oraz zawsze kierują się zasadami Dekalogu, mogą spodziewać się łaski i miłosierdzia.
Kto szczerze przyjmie Słowo Boże do siebie, ten nigdy nie będzie musiał obawiać się o dostąpienie zbawienia. Inni są jak budowniczy, który postawił dom na niestabilnym piasku, podanym na zmienną pogodę, w którym nie sposób jest osadzić trwałych fundamentów. Budynek taki zawala się w złych warunkach, popada w ruinę pod wpływem wiatru i deszczu. Osoby, które podchodzą do wiary bezmyślnie, nie mogą oczekiwać przyjęcia do Królestwa Niebieskiego. Nie rozumieją oni Bożych nauk, są chwiejni oraz niestali. Postępują bezrefleksyjnie i choć uważają się za wiernych, w rzeczywistości obce są im podstawowe dogmaty oraz sens religijnych nauk. Ich poglądy mogą łatwo runąć, zmienić się pod wpływem emocji, nacisków bądź życiowych trudności, odwracają się oni od Boga, gdy spotyka ich nieszczęście. Tylko człowiek rozsądny ufa Bogu na tyle, że zniesie w imię wiary wszystkie przeciwności losu, zda każdy test, który Stwórca na niego ześle.
Przypowieść o domu na skale i o domu – problematyka
Przypowieść porusza głównie kwestię wyboru odpowiednich wartości, którymi człowiek będzie kierował się w życiu. Pod pozornie nieskomplikowaną historią, ukryta została prawda na temat ludzkiej postawy w obliczu wiary. Przedstawia możliwe postawy na zasadzie skrajnego kontrastu – dom na skale symbolizuje rozsądek, natomiast na piasku – lekkomyślność i nierozważność. Takie przedstawienie dylematu, odwołanie się do spraw bliskich ich codziennemu życiu oraz podanie przykładów z przeciwległych biegunów, ułatwiało słuchaczom zrozumienie alegorycznego przekazu. Wielu z nich stało już bądź będzie stało przed wyzwaniem wybudowania domu oraz wyboru odpowiedniego miejsca na to przedsięwzięcie. Jezus Chrystus przypomina swym uczniom, że bez solidnych fundamentów wiary, zrozumienia oraz głębokiej refleksji nad Słowem Bożym, nie można oczekiwać zbawienia po śmierci. Szczególnie ważne jest to dla tych, którzy z powodu swego wyznania znosili upokorzenia i prześladowania – oni najmocniej powinni ufać Stwórcy oraz wiedzieć, że żadne przeciwności nie pojawiają się bez przyczyny.