Przypowieść o pannach roztropnych i nieroztropnych wywodzi się z Ewangelii według świętego Mateusza, umiejscowionej w Nowym Testamencie. Zalicza się ona do grupy przypowieści Jezusa Chrystusa dotyczących czasu ostatecznego. Jest to prosta historia odnosząca się do mądrości bądź głupoty, z jaką można przemierzać życie.
Przypowieść o pannach roztropnych i nieroztropnych – streszczenie
Przypowieść mówi o dziesięciu młodych pannach, które oczekiwały przyjścia pana młodego. Otrzymały one do rąk lampy, aby móc oświetlić sobie drogę oraz otoczenie. Połowa kobiet była rozważna i przezorna, wzięły ze sobą zapas oliwy, w razie gdyby lampa się wypaliła. Nieroztropne panny natomiast nie wzięły ze sobą dodatkowego zapasu w naczyniu. Pan młody znacznie się spóźniał, więc zmęczone długotrwałym oczekiwaniem dziewczęta usnęły.
O północy mężczyzna przybył, a wybudzone ze snu panny wybiegły mu na spotkanie, rozpalając swe lampy. Nieroztropne kobiety zorientowały się, że brakuje im oliwy. Poprosiły rozsądne towarzyszki o użyczenie odrobiny, jednak spotkały się z odmową. Roztropne dziewczęta zauważyły, że wtedy paliwa może zabraknąć wszystkim, poradziły więc, aby poszły one do sprzedawcy i kupiły paliwo. Pod nieobecność nieroztropnych, nadszedł pan młody. Obecnie dziewczęta udały się z nim na weselną ucztę, a wrota za nimi zamknięto. Spóźnione kobiety błagały o wpuszczenie na przyjęcie, jednak zostały odesłane, nie rozpoznano ich. Przypowieść kończy się przestrogą, aby być zawsze czujnym, ponieważ nie znamy ani dnia, ani godziny.
Przypowieść o pannach roztropnych i nieroztropnych – interpretacja
Omawiana przypowieść posiada cechy charakteryzujące ten typowy dla tekstów biblijnych gatunek. Fabułą jest maksymalnie uproszczona, postacie schematyczne i pozbawione szerszego kontekstu postępowania. Środki stylistyczne są bardzo ograniczone, występują nieliczne epitety (nieroztropne panny, uczta weselna). Pojawiają się zabiegi takie jak inwersje (Roztropne zaś razem z lampami zabrały również oliwę), archaizmy (Zaprawdę, powiadam wam), lub dosłowne przytoczenie wypowiedzi bohaterów (Użyczcie nam swej oliwy, bo nasze lampy gasną, Panie, panie, otwórz nam!).
Wydarzenia odbywają się nocą, na drodze gdzie panny spotykają się z mężczyzną, nieznany jest jednak dokładny czas oraz miejsce. Przypowieść odwołuje się do izraelskiej tradycji powszechnej za czasów życia Chrystusa. Narzeczony wraz z przyjaciółmi po zachodzie słońca odwiedzał dom rodzinny swej ukochanej. Panna młoda ze swym orszakiem oczekiwała natomiast przyjścia mężczyzny, a następnie wszyscy razem wyruszali na weselną ucztę. Był to nieodłączny element zaślubin według prawa żydowskiego.
Nieroztropne dziewczęta nie zastanowiły się, jak przygotować się do uroczystości, były bezmyślne i tak podekscytowane, że zapomniały o oliwie. Za swą nierozwagę zostały surowo ukarane – nie wpuszczono ich na wystawną, weselną ucztę. Symbolizuje to wiernych, którzy za brak głębokiej wiary, nie zostaną wpuszczeni do Królestwa Niebieskiego. Roztropne panny są jak oddani wierni – żyjący zgodnie z przykazaniami, zaangażowani, poświęcający refleksję naukom Jezusa Chrystusa. Takie osoby zostaną wpuszczone na przyjęcie, rozstąpią się przed nimi bramy Niebios. Mądre dziewczęta nie idą z pustą lampą, ale rozświetlają drogę ogniem, tak jak wiara rozjaśnia serce i umysł.
Przypowieść o pannach roztropnych i nieroztropnych – problematyka
Przypowieść o pannach roztropnych i nieroztropnych w warstwie niedosłownej opowiada o głupocie lub mądrości, jakimi człowiek może kierować się w trakcie swego życia. Kluczowa dla historii jest końcowa przestroga – Czuwajcie, bo nie znacie dnia ani godziny. Wydarzeniem, którego oczekują panny, jest przyjście pana młodego. Alegorycznie jednak oznacza to ponowne przyjście Jezusa Chrystusa na ziemię, zstąpienie z Królestwa Niebieskiego do swych wiernych. Przedstawienie Boga lub Jezusa pod postacią Oblubieńca było częstych zabiegiem w tekstach biblijnych, szczególnie w tych obecnych w Starym Testamencie. Miłość pomiędzy narzeczonymi symbolizuje związek człowieka ze Stwórcą, ciepło ognia jest jak przyjacielski, miłosierny charakter ich relacji. Dziewczęta roztropne, przezorne, które przygotowały zapas oliwy, oznaczają wiernych gotowych na przyjście Boga, światło ich lamp jest jak rozjaśniająca mądrość oraz oświecony umysł. Kobiety nierozsądne i bezmyślne są natomiast alegorią osób, które odpychają od siebie wizję spotkania ze Stwórcą. Zakładają one, że do tego wydarzenia jest jeszcze wiele czasu, więc zdążą z nawróceniem, zanim przyjdzie im rozliczyć się ostatecznie z Panem. Przypowieść przestrzega jednak, aby zawsze być czujnym oraz gotowym – nikt nie wie, kiedy Bóg zstąpi na ziemię.