Liryk ten rozpoczyna Księgi wtóre fraszek Jana Kochanowskiego. Podmiotem lirycznym jest w nim poeta (dający się utożsamiać z autorem), który w rozbudowanej apostrofie zwraca się do Muz, mieszkających na Parnasie dziewięciu córek Zeusa, opiekunek sztuk pięknych i nauki:
Fraszka ta prezentuje typ liryki pośredniej (podmiot liryczny nie ujawnia się). Osoba mówiąca zwraca się do snu, poddając go jednocześnie personifikacji. Tematem utworu jest sen pojmowany jako przejściowa forma bytu między życiem a śmiercią. Pojawia się tutaj charakterystyczne dla światopoglądu starożytności rozgraniczenie między duszą i ciałem:
Omawiany liryk to fraszka dworska. Podmiotem lirycznym jest tu kochanek. Ujawnia się on w pierwszej osobie liczby pojedynczej, na co wskazuje zaimek mi. Mężczyzna skarży się na obojętność i oziębłość kobiety. Patrząc na diament z jej pierścienia, stwierdza, że jej serce jest twarde jak krzemień:
Wiersz Do gór i lasów otwiera Księgi trzecie fraszek Jana Kochanowskiego. Utwór powstał najprawdopodobniej na początku lat 70. XVI wieku, kiedy poeta dojrzewał do porzucenia kariery dworskiej i coraz częściej bywał w rodzinnym Czarnolesie, gdzie ostatecznie osiadł w 1575 roku, po tym jak w wieku 45 lat ożenił się z Dorotą Podlodowską.
Utwór tworzy regularny trzynastozgłoskowiec (ze średniówką po siódmej sylabie), o rymach parzystych (aabb), dokładnych, żeńskich. Napisany jest wierszem stychicznym, czyli bez podziału na strofy. Rozpoczyna go zwrot do antropomorfizowanych fraszek, w którym podmiot liryczny wyraża swój serdeczny stosunek do tego gatunku literackiego:
Podmiotem lirycznym w niniejszym utworze jest fraszkopisarz, którego można utożsamiać z Janem Kochanowskim. Snuje on refleksje nad swoją twórczością. Zatem mamy tutaj do czynienia z liryką autotematyczną.
Pieśń XII z Ksiąg wtórych Jana Kochanowskiego, nazywana także Pieśnią o cnocie, jest utworem przypominającym przemówienie, ukształtowanym zgodnie z zasadami retoryki. Odwołuje się do filozofii stoickiej, a ściśle rzecz biorąc – ważnego dla niej pojęcia cnoty.
Pieśń IX z Ksiąg pierwszych, tytułowana od początkowych słów Chcemy być sobie radzi, ma charakter filozoficzno-refleksyjny. Składa się z dziesięciu czterowersowych strof o rymach parzystych (aabb), w których dwa początkowe wersy mają po siedem, a dwa kolejne po trzynaście sylab.
Pieśń świętojańska o Sobótce Jana Kochanowskiego jest cyklem lirycznym, na który składa się dwanaście pieśni – przyporządkowanych dwunastu pannom. To sielanka, czyli utwór ukazujący wyidealizowany obraz życia na wsi.
Pieśń XXV z Ksiąg wtórych należy do najwybitniejszych i najdojrzalszych tekstów Jana Kochanowskiego, a zarazem także najwcześniejszych. Powstała najprawdopodobniej pod koniec lat 50. XVI wieku.