Wiersz Do gór i lasów otwiera Księgi trzecie fraszek Jana Kochanowskiego. Utwór powstał najprawdopodobniej na początku lat 70. XVI wieku, kiedy poeta dojrzewał do porzucenia kariery dworskiej i coraz częściej bywał w rodzinnym Czarnolesie, gdzie ostatecznie osiadł w 1575 roku, po tym jak w wieku 45 lat ożenił się z Dorotą Podlodowską.
Utwór tworzy regularny trzynastozgłoskowiec (ze średniówką po siódmej sylabie), o rymach parzystych (aabb), dokładnych, żeńskich. Napisany jest wierszem stychicznym, czyli bez podziału na strofy. Rozpoczyna go zwrot do antropomorfizowanych fraszek, w którym podmiot liryczny wyraża swój serdeczny stosunek do tego gatunku literackiego:
Podmiotem lirycznym w niniejszym utworze jest fraszkopisarz, którego można utożsamiać z Janem Kochanowskim. Snuje on refleksje nad swoją twórczością. Zatem mamy tutaj do czynienia z liryką autotematyczną.
Jan Kochanowski pisał Pieśni przez wiele lat, jednak nie opublikował ich za życia, nie licząc kilku pojedynczych utworów. Dzieło to w całości ukazało się dopiero po śmierci poety, w roku 1586, nakładem Drukarni Łazarzowej w Krakowie, w opracowaniu Jana Januszowskiego.
Pieśń XII z Ksiąg wtórych Jana Kochanowskiego, nazywana także Pieśnią o cnocie, jest utworem przypominającym przemówienie, ukształtowanym zgodnie z zasadami retoryki. Odwołuje się do filozofii stoickiej, a ściśle rzecz biorąc – ważnego dla niej pojęcia cnoty.
Pieśń IX z Ksiąg pierwszych, tytułowana od początkowych słów Chcemy być sobie radzi, ma charakter filozoficzno-refleksyjny. Składa się z dziesięciu czterowersowych strof o rymach parzystych (aabb), w których dwa początkowe wersy mają po siedem, a dwa kolejne po trzynaście sylab.
Pieśń świętojańska o Sobótce Jana Kochanowskiego jest cyklem lirycznym, na który składa się dwanaście pieśni – przyporządkowanych dwunastu pannom. To sielanka, czyli utwór ukazujący wyidealizowany obraz życia na wsi.
Pieśń XXV z Ksiąg wtórych należy do najwybitniejszych i najdojrzalszych tekstów Jana Kochanowskiego, a zarazem także najwcześniejszych. Powstała najprawdopodobniej pod koniec lat 50. XVI wieku.
Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych jest ostatnim utworem Ksiąg wtórych, stąd zajmuje w nim szczególne miejsce. W takiej sytuacji można by spodziewać się, że będzie ona syntezą wszystkich jego utworów, zgrupowanych wokół rozmaitych tematów (np. wiersze patriotyczne, biesiadne, miłosne, religijne, refleksyjne).
Pieśń XIX z Ksiąg wtórych tworzy regularny trzynastozgłoskowiec o rymach parzystych (aabb), nadając jej spokojny ton. Wiersz ma charakter refleksyjny. „Ja” liryczne, które można utożsamiać z Janem Kochanowskim, występuje w roli moralisty i przekazuje czytelnikom własny system wartości.