Utwór „Szczur i kot” jest przykładem bajki epigramatycznej (lapidarność) i zwierzęcej (postacie zwierzęce są pretekstem do rozważań na temat ludzi). Dzieło złożone jest z czterech wersów liczących po trzynaście sylab, występują rymy parzyste, żeńskie, dokładne. Bajka ma wydźwięk uniwersalny. Jest to kolejny przykład utworu pesymistycznego.
Tematem bajki jest napiętnowanie pychy. Szczur-chwalipięta niestety kończy jako obiad dla kota, który wykorzystał chwilę nieuwagi małego gryzonia. Można więc z utworu wywnioskować, że pycha jest wadą, która ostatecznie prowadzi do zguby. Sprawiła ona, że szczur przestał ufać własnego instynktowi, sam wydał się na pożarcie kotu. Był zbyt odważny, nie zachował się roztropnie. Szczur okazuje się alegorią pychy oraz głupoty. Z kolei kot to symbol przebiegłości. Takie przypisanie konkretnych cech zwierzętom w literaturoznawstwie nazywa się alegorią.
W bajce nie sformułowano bezpośrednio morału – należy go wywnioskować z kontekstu. Czytelnik musi sam ocenić postępowanie bohaterów. Narrator pozostaje bezstronnym opowiadaczem.