Do trupa

Wiersz pt. Do trupa jest sonetem. Należy do najbardziej znanych utworów Jana Andrzeja Morsztyna. Jego treść tworzy skarga kochanka. Oprócz tego bohatera w sonecie występuje także druga postać – tytułowy trup. Będąc martwym człowiekiem nie zabiera głosu, lecz swoją obecnością wpływa na kształt wypowiedzi nieszczęśliwie zakochanego.

Konstrukcja liryku Do trupa opiera się na monologu dramatycznym – pozorowanym dialogu rozwijanym na linii „ja” – „ty”.

Wiersz tworzy regularny jedenastozgłoskowiec ze średniówką po piątej sylabie. Wewnętrzny podział wersów łączy się najczęściej z granicą wypowiedzi odnoszącą się do „ja” lirycznego i trupa. W dwóch początkowych zwrotkach powtarza się układ rymów abba, a w dwóch kolejnych abb.

Podmiot liryczny, przy pomocy licznych odwołań do sytuacji adresata swojej wypowiedzi, określa własne położenie. Trup służy jedynie przedstawieniu sytuacji osoby mówiącej. Barokowy koncept (mający zadziwić czytelnika oryginalny pomysł formujący utwór poetycki zarówno pod względem budowy, jak i treści) polega tutaj na zestawieniu dwóch szeregów znaczeniowych – dosłownego, związanego z sensami przynależnymi „ty” lirycznemu i przenośnego, właściwego zakochanemu. Są one uporządkowane w formie wyliczeń. Poszczególne wersy przynoszą informacje na temat podobieństw i różnic w kondycji bohaterów wiersza.

Punktem wyjścia w wypowiedzi nieszczęśliwego kochanka jest stwierdzenie zbieżności pomiędzy jego sytuacją a położeniem trupa:

Leżysz zabity i jam też zabity,

     Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości,

    Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości,

    Ty jawne świece, ja mam płomień skryty (…)