Aleksandra Smusz

Obłoki pochodzą z początkowego okresu twórczości Czesława Miłosza, przypadającego na dwudziestolecie międzywojenne. Autor wiersza należał wówczas do wileńskiej grupy poetyckiej Żagary (skupionej wokół pisma o tej samej nazwie). Ich utwory wpisywały się w nurt zwany katastrofizmem.

Wiersz Moja wierna mowo powstał w 1968 r. Miłosz przebywał wówczas na emigracji w Stanach Zjednoczonych i pracował jako wykładowca akademicki w uniwersytecie w Berkeley. Utwór ten jest zapisem rozterek poety dramatycznie przeżywającego odłączenie od ojczyzny i konflikt z polskością.

Wiersz Który skrzywdziłeś powstał w Waszyngtonie w 1950 r., a więc w czasie pracy Miłosza w polskiej placówce dyplomatycznej w Stanach Zjednoczonych, na parę miesięcy przed podjęciem przez niego decyzji o wyemigrowaniu do Francji i złożeniem w Paryżu prośby o azyl.

Utwór rozpoczyna się obrazem placu rzymskiego Campo di Fiori. Uwagę przykuwa wielobarwność przestrzeni i operowanie konkretem:

Tytuł Ars poetica? oznacza sztukę poetycką. Wiersz Miłosza wpisuje się zatem w nurt liryki autotematycznej – poezji o poezji, i ma charakter programowy. Podmiotem lirycznym jest poeta, którego można w tym wypadku utożsamiać z autorem. Opatrzenie tytułu znakiem zapytania oznacza niepewność artysty poszukującego własnej drogi.