Aleksandra SmuszAkcja utworu rozpoczyna się na początku roku 1878. Scena wprowadzająca fabułę przedstawia opinie warszawskiego mieszczaństwa na temat Stanisława Wokulskiego, który przejąwszy po zmarłej żonie spory majątek (wart trzydzieści tysięcy rubli) wyjechał, by wzbogacić się jako dostawca na wojnie tureckiej.
Lalka jest powieścią realistyczną, schyłkowym dziełem polskiego pozytywizmu i niewątpliwie najwybitniejszym w twórczości Bolesława Prusa. Ukazywała się w odcinkach w latach 1887-1889 na łamach „Kuriera Codziennego”.
Schemat budowy utworu opiera się na wspomnieniu narratora-obserwatora, który przegląda zgromadzone przez siebie drobiazgi. Jednym z nich jest tytułowa kamizelka. Narrator kupił tę ostatnią pamiątkę po zmarłym kanceliście od handlującego starzyzną Żyda.
Kamizelka ukazała się w „Nowinach” w roku 1882. Trzy lata później w rękach czytelników znalazło się jej wydanie książkowe (w tomie I zbioru Szkice i obrazki). Akcja utworu rozgrywa się w latach 80. w Warszawie. Kanwę do snucia opowieści stanowi tytułowy rekwizyt. Głębokie wartości humanistyczne Kamizelki czynią z niej arcydzieło polskiej nowelistyki.
Bolesław Prus (prawdziwe imię i nazwisko Aleksander Głowacki) żył w latach 1847-1912. Urodził się w Hrubieszowie na Lubelszczyźnie. Nad wcześnie osieroconym przyszłym pisarzem opiekę sprawowali coraz to inni krewni. W 1857 r. Prus został uczniem Powiatowej Szkoły Realnej przy Gimnazjum Gubernianym w Lublinie.
W zachowaniu Gustawa zwraca uwagę bogata ekspresja, poprzez którą wyraża miłość do Maryli. Świadczą o niej formalne wyznaczniki tekstu, jak wykrzyknienia, wielokropki, pauzy, a nade wszystko wiadomości zawarte w didaskaliach.
Dziady część IV odwołują się do ludowego poczucia moralności, zgodnie z którym dobro jest wynagradzane, a zło karane. Gustaw popełnił samobójstwo, czyli zgrzeszył śmiertelnie. Teraz musi co roku wracać na ziemię jako duch-powrotnik i odbywać pokutę – doświadczać ogromnego cierpienia, pod wpływem którego zabił samego siebie.
Gustaw w dużej mierze przypomina Wertera, głównego bohatera powieści epistolarnej Goethego. Werter stał się symbolem pewnej postawy życiowej. Postać literacka reprezentująca jego cechy to bohater werterowski. Gustaw jest najbardziej znanym i jedynym bohaterem werterowskim w polskiej literaturze.
Przedstawiony w IV części Dziadów greckokatolicki ksiądz jest wdowcem samotnie wychowującym dzieci (duchownych greckokatolickich nie obowiązuje celibat). To człowiek doświadczony przez los: zmarło mu wielu bliskich – ojciec, matka, a nade wszystko żona i dwoje dzieci.
Gustaw to znakomity przykład romantycznego kochanka, który realizuje ideał romantycznej miłości, o czym świadczy jego wielkie uczucie od pierwszego wejrzenia, idealizacja obiektu westchnień, poczucie bezsensu życia po utracie ukochanej, samotność, niechęć do zdroworozsądkowej postawy wobec życia i stosunków społecznych, wiara w możliwość połączenia się z wybranką w życiu wiecznym, wreszcie obłęd i samobójstwo. Bohater ten stał się wzorem romantycznego kochanka.