Cechy poezji Czesława Miłosza

różnorodność tematyczna (Miłosz jak świat – tak brzmi tytuł monografii Jana Błońskiego),

intelektualizm – nadawanie wypowiedzi cech dyskursu intelektualnego,

moralizatorstwo – podmiot liryczny w utworach Miłosza często jawi się jako myśliciel zajmujący się zagadnieniami moralności, propaguje i wpaja czytelnikom zasady moralne z pozycji autorytetu, dążąc do odbudowania świata wartości kultury europejskiej,

traktat poetycki (rozprawa na temat określonego problemu) oraz dyskurs (wywód prowadzony zgodnie z zasadami logiki, poparty ściśle uporządkowanymi argumentami i zakończony wnioskiem) jako częste formy wypowiedzi,

dialogowość, częste posługiwanie się sytuacją konwersacyjną,

– rozważania na temat estetyki – treści i formy dzieł sztuki, zwłaszcza poezji, podejmowanie problemu koncepcji poezji i poety (autotematyzm),

wypowiedzi na temat kultury i cywilizacji, dialog współczesności z historią,

odwołania do znaków i symboli kultury, zwłaszcza o proweniencji biblijnej (np. motyw Boga, apokalipsy),

upodobnienie poezji do prozy (por. wiersz Ars poetica) – posługiwanie się w wierszach przezroczystym językiem intelektualnego wywodu, który jednocześnie realizuje funkcję poetycką dla łatwiejszego osiągnięcia celów komunikacyjnych,

sekwencyjność obrazowania – często poszczególne obrazy następują po sobie, przypominając fragment filmu,

katastrofizm (w przedwojennej poezji Miłosza, z czasów jego aktywności w wileńskiej grupie poetyckiej Żagary) – eksponowanie pesymistycznej postawy życiowej wspierającej się na przekonaniu o nieuchronnej zagładzie świata, kryzysie kultury, wszelkich systemów wartości i braku perspektyw na przyszłość (katastrofiści intuicyjnie przeczuwali katastrofę II wojny światowej). Od innych członków grupy Żagary odróżniało Miłosza przestrzeganie klasycystycznych rygorów poezji. Z katastrofizmem u Miłosza wiązały się także wizyjność i ton profetyczny (jednak cechy te pojawiają się również w jego powojennej twórczości).

Dodaj komentarz