Wiersz „Monolog dla Kasandry” pochodzi z tomu Sto pociech (1967). Aby dokonać analizy utworu konieczne jest wytłumaczenie tytułu. Kasandra jest postacią znaną z Iliady Homera. Była córką Priama i Hekabe. Dzięki swojej niezwykłej urodzie stała się ukochaną samego Apolla. Bóg w dowód miłości obdarzył ją darem jasnowidzenia. Kasandra jednak odrzuciła uczucie Apolla. Ten zdenerwowany ponoć napluł jej w usta, przez co rzucił na nią klątwę. Od tej pory nikt nie chciał wierzyć Kasandrze, wszelkie proroctwa, które wyszły z jej ust z góry były skazane na odrzucenie przez społeczeństwo. Według innego podania Kasandra posiadła moc jasnowidzenia w wyniku polizania małej dziewczynki przez święte węże ze świątyni Apolla. Kasandra jest przede wszystkim znana z przepowiedzenia zagłady Troi. Jak dowiadujemy się z epopei Homera, nie posłuchano jej przepowiedni, co poskutkowało wielką klęską i śmiercią tysięcy rodaków wróżbitki.
Monolog to rodzaj wypowiedzi, który pisany jest tylko dla jednej postaci. To długie przemówienie, które w centralnym miejscu stawia osobę mówiącą, skupiając się na jej przeżyciach i przemyśleniach. W rzeczywistości jednak monolog kierowany jest do bliżej nieokreślonego adresata. Okazuje się więc pewną konwencją, grą pozorów.
Ważne, aby zwrócić uwagę na fakt, że w tytule widnieje monolog dla Kasandry, a nie monolog Kasandry. Ta z pozoru subtelna różnica niesie za sobą istotne ustalenia interpretacyjne. Monolog dla, a więc pisany przez kogoś dla kogoś. Utwór ma być rolą stworzoną dla pewnej osoby – w tym przypadku dla Kasandry. Tytuł z jednej strony wprowadza aurę teatralności, iluzji, gry. Z drugiej zaś każe zwrócić uwagę na autora, osobę tworzącą ów monolog – a więc na poetkę, która mówi do nas zza kulis.
Już w pierwszej strofie dochodzi do przedstawienia podmiotu lirycznego:
To ja, Kasandra.
A to jest moje miasto pod popiołem.
A to jest moja laska i wstążki prorockie.
A to jest moja głowa pełna wątpliwości.
Kasandra jest pewna siebie. Nie musi się dokładnie przedstawiać. Zakłada, że odbiorca wie kim jest. Taka postawa nie dziwi, zważywszy na fakt, że motyw Kasandry był często wykorzystywany w sztuce i literaturze. Osoba, która odebrała podstawowe wykształcenie powinna zetknąć się z tą mityczną postacią. W zacytowanym fragmencie na uwagę zasługuje także nagromadzenie zaimka dzierżawczego „moje”. Podmiot liryczny dokonuje autoprezentacji pokazując swoje miasto (spalone) oraz atrybuty wróżbity. Można stwierdzić, że osoba mówiąca przyjmuje postawę egocentryczną – będzie skupiać się na własnych przeżyciach, chce opowiedzieć swoją historię. A będzie to historia jej osobistej tragedii, co sugerują słowa „moja głowa pełna wątpliwości”. Podmiot liryczny chce pokazać swoją „ludzką” twarz.
W kolejnej strofie podmiot liryczny opowiada o swoim tragicznym położeniu:
To prawda, tryumfuję.
Moja racja aż łuną uderzyła w niebo.
Tylko prorocy, którym się nie wierzy,
mają takie widoki.
Kasandra, mimo że znała przyszłość, nie mogła przed nią uchronić swoich rodaków. Jej dar jasnowidzenia okazał się bezużyteczny. Dodatkowo trudno jej się żyło ze świadomością, że wie o nadchodzącej katastrofie, ale nie może nic zrobić. Kasandra czuje się bezużyteczna, niepotrzebna. Mówi o sobie ironicznie: „tylko prorocy, którym się nie wierzy”, „tylko ci”. Wróżbitka próbuje postawić autodiagnozę, jest dla siebie bardzo surowa. Jej słowa są gorzkie i pełne żalu.
