Odprawa posłów greckich – motywy literackie

Dramat Jana Kochanowskiego „Odprawa posłów greckich” jest pierwszym dramatem napisanym w języku polskim. Wiąże się to z tak zwanym mitem trojańskim, który opisuje wydarzenia sprzed rozpoczęcia wojny trojańskiej. Trojańczycy rozważają, czy odesłać Helenę, czy nie, co wiąże się z rozpoczęciem wojny z Achajami. Przez parabolę Troi, Kochanowski chce oddać sytuację w państwie polskim w XVI wieku. Poeta z Czarnolasu widział wady ustroju Rzeczypospolitej i widział analogie między Troją a Polską. 

Motyw władcy

Priam jest przykładem złego władcy, który źle i nierozsądnie rządził państwem. Jest nieodpowiedzialny, oddaje władzę w ręce doradców. Nie zależy mu na dobru kraju, dlatego woli, by decyzje podejmowała rada. Chce zapewnić tylko sobie dobry interes. Nie obchodzi go, że zasiadający w radzie są skorumpowani i także nie są w pełni zajęci sprawami państwa. Oddaje w ten sposób de facto władzę swojemu synowi, Parysowi (Aleksandrowi). Spełnia w ten sposób przez to swoje prywatne cele. Z egoistycznych pobudek nie oddaje Heleny, co wiąże się z wypowiedzeniem wojny Grekom. To, że kraj może przez to podupaść, w ogóle go nie obchodzi. 

Spotkanie rady pokazuje porywczość posłów, którą można przełożyć na zachowania obecne na polskich sejmach w XVI wieku. Pod wpływem niezbyt merytorycznej, ale charyzmatycznej przemowy Ikeatona, postanawiają oni zachować Helenę i czekać na atak. Współczesnego Kochanowskiemu wydźwięku utworu nadaje kontekst historyczny (tragedię wystawiono pierwszy raz przed sejmem, na którym miano podejmować decyzje o ewentualnej wojnie z Rosją) oraz prolog, w którym zwraca się do mecenasa Zamoyskiego i króla Stefana Batorego. 

Motyw przepowiedni 

Kasandra, córka Priama otrzymała wizję mówiącą o upadku miasta, gdy dojdzie do walk między Troją a Grecją. Mimo to władca nie słucha córki i całkowicie lekceważy jej przepowiednię. Proroctwo spełnia się w pełni, ponieważ przewiduje ona dokładne losy bitew oraz kto dokładnie zginie. Została ona jednak przeklęta przez Apolla, boga miłości i wyroczni.

Otrzymywała ona  wizje, w które nikt nie wierzył. Stąd lekceważenie Priama i pozostałych Trojan. Jedynie Antenor bierze pod uwagę słowa Kasandry podczas ostatniej próby przekonania króla do wycofania się z decyzji. Jej przepowiednie były metaforyczne, przez co ciężko je także zrozumieć.

Jej proroctwo różni się od tych opisywanych w antyku, przed którymi nie da się uciec. Istnieje szansa na ucieczkę przed strasznym losem zniszczenia królestwa, jeśli Helena zostanie zwrócona mężowi, Menelaosowi. Tak się jednak nie dzieje, a katastroficzna wizja Kasandry spełnia się w całości. 

Motyw ojczyzny

Dodaj komentarz

x