Odkąd tylko powstała sztuka, zaczęła się interesować samą sobą. To na pierwszy rzut oka banalne stwierdzenie ma jednak pewne logiczne podłoże. Człowieka zajmującego się twórczością, której efekty mieszczą się w granicach pojęcia „sztuka”, nazywamy artystą. Skoro obiektem zainteresowania artystów może być dosłownie wszystko, co istnieje, to mogą być nim również oni sami.
Powieść autorstwa Antoniego Libery pod tytułem „Madame” opowiada o wydarzeniach z okresu PRL. Opisuje doskonale rzeczywistość, w której przyszło żyć Polakom w latach 60. ubiegłego wieku. Wspomnienia z czasów maturalnych spisuje z perspektywy dorosłego już mężczyzny, rozliczając się w ten sposób z rzeczywistością Polski Ludowej.
Dramat Sławomira Mrożka o tytule „Tango” opisuje ciekawą wizję społeczeństwa. Pokazany zostaje bunt młodych, którzy pragną powrócić do świata tradycji, odrzuconego przez ich rodziców. Artur, syn Eleonory i Stomila, chce powrotu dawnych zasad.
Antyutopijna powieść George’a Orwella opisuje świat, który został opanowany przez państwo. Jednostka nie ma żadnych praw, jest inwigilowana. Ludzie muszą funkcjonować w ciągłym strachu, że dokonają czynu przeciw partii.
Albert Camus jest autorem egzystencjalnej powieści o tytule „Dżuma”. Opowiada ona o zamknięciu blisko 120 tysięcznego miasta, które musi zostać poddane kwarantannie z powodu epidemii dżumy. Narrator ukazuje różne postawy wobec zła, jakim jest tutaj choroba.
Powieść napisana przez Gustawa Herlinga-Grudzińskiego pod tytułem „Inny świat” opowiada o doświadczeniach autora z pobytu w łagrze. Są to wspomnienia mężczyzny opublikowane po wojnie, w których opisał rytm życia w rosyjskim obozie.
Władysław Reymont otrzymał nagrodę Nobla za epicką tetralogię pod tytułem „Chłopi”. Podział na tomy nie jest przypadkowy, ponieważ każdy reprezentuje jedną porę roku, według której wyznaczony zostaje rytm życia wsi.
Fiodor Dostojewski był rosyjskim pisarzem z XIX wieku. Napisał on „Zbrodnię i karę”, znaną powieść psychologiczną. Opisuje w nim umysł mordercy, który próbuje uciec przed odpowiedzialnością. Raskolnikow planował zbrodnię, jednak jej dokonanie go przerosło.
Dante Alighieri jest autorem „Boskiej komedii” powstałej prawdopodobnie na początku XIV wieku. Poetycki utwór można uznać za syntezę i opis myśli średniowiecznej filozofii oraz przedstawienie współczesnego autorowi świata.
W drugiej części „Trylogii” Henryk Sienkiewicz opowiada o wydarzeniach z potopu szwedzkiego, który miał miejsce w latach 1655-1660. Akcja powieści historycznej (pozytywista pisał o wydarzeniach z XVII wieku z perspektywy XIX-wiecznej) rozgrywa się w pierwszych trzech latach najazdu Szwedów.