Odkąd tylko powstała sztuka, zaczęła się interesować samą sobą. To na pierwszy rzut oka banalne stwierdzenie ma jednak pewne logiczne podłoże. Człowieka zajmującego się twórczością, której efekty mieszczą się w granicach pojęcia „sztuka”, nazywamy artystą. Skoro obiektem zainteresowania artystów może być dosłownie wszystko, co istnieje, to mogą być nim również oni sami.
Horacy był wybitnym, rzymski poetą antycznym, określanym mianem najsłynniejszego łacińskiego liryka. Jest autorem zbioru Pieśni – z jego pierwszej części pochodzi utwór Ojczyzna okrętem (Pieśń XIV). Dzieło w alegorycznej formie przedstawia potęgę Imperium Rzymskiego, nieugiętego nawet w obliczu zniszczeń oraz zbliżającej się kolejnej wojny.
Horacy był jednym z najsłynniejszych poetów antycznych, uznawany był za mistrza zarówno liryki, jak i satyry, tworzył dzieła doskonałe pod względem formy i treści. Jest on autorem utworu Do Mecenasa (Królów Tyrreńskich szczepie znamienity), znanego także jako dwudziesta dziewiąta pieśń ze zbioru III. Zadedykował go patronowi, Gajuszowi Cilniuszowi Mecenasowi, od którego nazwiska zaczerpnięto używane obecnie określenie protektora nauki oraz sztuki.
Rozwój poezji rzymskiej jest znacznie późniejszy w stosunku do liryki greckiej. Okres jej szczególnego rozkwitu nastąpił w czasach panowania cesarza Augusta (druga połowa I w. p.n.e. i początek I w. n.e.), który zresztą również był poetą. Celem Horacego było przeszczepienie dokonań twórczości poetyckiej Grecji na grunt rzymski.
Exegi monumentum są ostatnim utworem umieszczonym w III księdze zbioru Pieśni. Stanowią monumentalne ukoronowanie tego dzieła.
Utwór ten jest hymnem okolicznościowym skierowanym do boga Apollina, opiekuna sztuki i przewodnika muz. W 28 r. n.e. uświetnił on poświęcenie świątyni Apollina na Palatynie, wzniesionej jako dowód wdzięczności po zwycięstwie cesarza Oktawiana Augusta pod Akcjum w 31 r. p.n.e.
Utwór ten jest pouczeniem, które doświadczony mentor kieruje do tytułowego Deliusza, formułując przy tym wiele praktycznych rad i gwarantując swoim autorytetem ich niezawodność.
Horacy – Quintus Horatius Flaccus (urodził się w 65 r. p.n.e., zmarł w 8 r. n.e.) – najwybitniejszy – obok Wergiliusza – poeta starożytnego Rzymu. Jeden z najsłynniejszych twórców literatury antyku.
