Horacy był jednym z najsłynniejszych poetów antycznych, uznawany był za mistrza zarówno liryki, jak i satyry, tworzył dzieła doskonałe pod względem formy i treści. Jest on autorem utworu Do Mecenasa (Królów Tyrreńskich szczepie znamienity), znanego także jako dwudziesta dziewiąta pieśń ze zbioru III. Zadedykował go patronowi, Gajuszowi Cilniuszowi Mecenasowi, od którego nazwiska zaczerpnięto używane obecnie określenie protektora nauki oraz sztuki.
Do Mecenasa – analiza i środki stylistyczne
Omawiany utwór Horacego jest pieśnią, gatunkiem, który artysta udoskonalił i rozsławił. Formę tę charakteryzuje melodyjność, wyraźny rytm oraz podniosła tematyka opiewająca osobę, zjawisko czy ideę. Do Mecenasa (Królów Tyrreńskich szczepie znamienity) zbudowany jest w sposób stroficzny, dzieli się na szesnaście czterowersowych zwrotek, napisanych jedenastozgłoskowcem. Pojawiają się także rymy w układzie krzyżowym oraz przerzutnie, dzięki czemu intonacja jest dynamiczna i rytmiczna, a liczba sylab stała.
Podmiot liryczny jest tożsamy z samym autorem, wypowiada się poprzez formę monologu, za pomocą czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej i odpowiednich zaimków (Jeśli mi sprzyja — cieszę się; Nie mam rozpaczać, ni modlić się czemu; Od burz egejskich jest dla mnie opieka). Zastosowana liryka ma charakter bezpośredni, jednak widoczne są także elementy zaczerpnięte z liryki inwokacyjnej. Świadczą o tym apostrofy, czyli zwroty wprost do adresata, Gajusza Cilniusza Mecenasa (Ty nad przyszłością Romy dumasz sobie; Rzuć nudny zbytek, nie siedź w tym ogromie gmachów; Wyrwij się przecie i nie zwlekaj dłużej; Królów Tyrreńskich szczepie znamienity!).
Warstwa stylistyczna utworu jest bogata, Horacy zastosował liczne oraz zróżnicowane środki artystyczne. Jego emocje oraz świat przedstawiony obrazują plastyczne epitety (uboga chatka, bania nietykana, lwi znak, myśl niespokojna, spokojne fale, strumień rozhukany, zielone drzewko, brzeg cichutki, skromny stół, dobry wiatr, lekka łódka) oraz porównanie (Gmachów, bodących niebo jak olbrzymy). Dynamiki nadają natomiast wyliczenia (kamienie, drzewa, domy i obory; uliczna wrzawa, przepychy i dymy). Pieśń ma przenośny charakter, poeta wykorzystał uosobienia (wilgotny Tybur niechby cię nie wabił; I co się dzieje nad kłótliwym Donem) oraz liczne, rozbudowane wyrażenia metaforyczne (Już Andromedy ojciec grozi skrycie gorącem latem; już Procjon pali; Przeszłości tylko nic schwycić nie zdoła, ni przeistoczyć, co się raz już stanie; W ubogiej chatce, u skromnego stoła nieubranego w purpurę, kobierce, niejeden zmarszczek wygładzi się z czoła). Atmosfera dzieła jest podniosła i pochwalna, wyrażająca najwyższy szacunek dla adresata.
Do Mecenasa – interpretacja wiersza
Utwór poświęcony jest protektorowi sztuki, który finansowo wspierał działalność Horacego. W podziękowaniu poświęcił mu on utwór, w którym opiewa go oraz podkreśla jego wysokie pochodzenie, rodzinne korzenie w królewskich rodach. Podmiot liryczny docenia udzieloną mu pomoc, podziwia pracowitość Mecenasa. Jest zmartwiony jego zmęczeniem, radzi mu odpoczynek. Życzy mu także dobrej zabawy oraz oderwania się od obowiązków, ucieczki z Rzymu i poszukania spokoju oraz wytchnienia. Poleca mu pobyt na łonie natury, przy skromnym stole, podczas ubogiej, lecz życzliwej i serdecznej uczty. Wie, że Gajusz nieustannie martwi się o swój kraj, obawia się kolejnych krwawych wojen i narastających konfliktów.
