Całe średniowiecze zdominowane były przez religię katolicką, a księża, jak mało która grupa społeczna, mieli największy wpływ na ludzi dookoła siebie. Katolicyzm miał wpływ na wszystkie sfery życia. Średniowieczni Europejczycy gorliwie wierzyli w Boga, a całe ich życie podporządkowane było wierze, obrządkom religijnym i życiu zgodnie z naukami kościoła. Uważano, że człowiek posiada także duszę, która po śmierci cielesnej powłoki będzie żyła w innym wymiarze, gdzieś blisko lub daleko Boga. W związku z tym popularny był pogląd o zawieszeniu życia między niebem a ziemią. Podczas ziemskiej wędrówki robimy wszystko, by zasłużyć na zbawienie boskie. To przeświadczenie znalazło swoje odbicie w literaturze czasów średniowiecznych.
Jednym z przykładów na to, w jaki sposób religia katolicka wpływała na życie ludzi, jest „Bogurodzica”. Jest to najstarszy znany nam tekst, który został napisany w języku polskim. Przez lata była to najważniejsza polska modlitwa, która pod koniec epoki wieków średnich stała się nawet hymnem państwowym, śpiewanym przez rycerzy przed najważniejszymi bitwami.
Tekst pokazuje, w jaki sposób człowiek postrzegał sprawy religijne. Średniowieczny obywatel był bardzo bogobojny i czcił swojego Pana oraz Jego najbliższych. Często modlił się gorliwie, prosząc o łaski Pana. Podmiot liryczny zwracał się do Jezusa poprzez Maryję i Jana Chrzciciela. Błagał o błogosławieństwo i dobroć boską. Prosił, by jego myśli zostały napełnione, a życie pobożne i zgodne z wolą Boga. W ten sposób podmiot liryczny starał się zasłużyć na zbawienie po śmierci, ponieważ chciał, by jego dusza poszła do nieba.
Innym przykładem przekonania o zawieszeniu między niebem a ziemią jest „Legenda o świętym Aleksym” Tytułowy bohater to syn bardzo bogatego, rzymskiego senatora. Jego żoną była córka cesarza. Jednak Aleksy poczuł powołanie do wiary w Boga i czczenia Go. Porzuca więc dostojne życie i wielki majątek. Staje się żebrakiem, który poświęca życie Bogu i niesieniu wiary w Pana innym ludziom.
Aleksy był przykładem jednego ze średniowiecznych wzorców osobowych – ascety. W tamtych czasach uważano, że drogą do zbawienia jest oddanie się w pełni Bogu i wyrzeczenie dóbr życia doczesnego. Idealny asceta musiał się umartwiać i odmawiać sobie wygody czy komfortu życia. Życie Aleksego było pełne wyrzeczeń, jednak święty znajdował w tym radość, wiedząc, że gorąca modlitwa i odrzucenie wartości życia ziemskiego zaprowadzą go przed oblicze Boga. W ten sposób Aleksy zapewnił sobie błogosławieństwo i zbawienie.
„Pieśń o Rolandzie” to kolejny przykład średniowiecznego wzorca osobowego. Roland był oddanym rycerzem Karola Wielkiego, który szybko stał się wzorem do naśladowania dla innych braci rycerzy. Główny bohater był głęboko wierzącym katolikiem, który razem ze swym władcą niósł religię na tereny pogan i innowierców. Robił wszystko z myślą o swojej ojczyźnie i Bogu, którego miłował do samego końca.
Symboliczna scena śmierci jest świetnym zobrazowaniem wiary Rolanda. W momencie śmierci Roland wspina się na wzgórze, by być bliżej nieba i stamtąd odejść do swego Pana. Modli się i wyznaje grzechy, które popełnił za życia. Błaga o zbawienie oraz błogosławieństwo nad krajem. Wyciąga swoją rycerską rękawicę ku niebu, by pokazać, że godzi się na wszystkie wyroki Boga. Jego umiłowanie wobec Stwórcy jest przez Niego docenione – po duszę Rolanda schodzą Gabriel i Michał, dwaj najważniejsi archaniołowie.
W średniowieczu uważano, że to, w jaki sposób zachowujemy się na ziemi, ma wpływ na to, co stanie się z duszą po śmierci. Podporządkowano całą rzeczywistość religii katolickiej, która miała największy wpływ na świadomość społeczną w średniowieczu. Ludzie robili wszystko, by zaskarbić sobie przychylność Boga, który decydował, kto będzie miał zaszczyt znaleźć się u Jego boku. Czcili Go, gorąco się modlili i błagali o błogosławieństwo. Rycerze nosili wiarę w najdalsze zakątki kontynentu, a asceci umartwiali się, odrzucając doczesne dobra. Uważano, że jedynie w ten sposób można zasłużyć na wieczne życie w niebie.