Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 roku w Płocku. Zmarł 10 lutego 1962 roku w Warszawie. Uważa się, że jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli poezji rewolucyjnej oraz socrealizmu w Polsce. Poza działalnością artystyczną, zajmował się również tłumaczeniami. Ponadto był żołnierzem Legionów Polskich i uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
Krótki życiorys Władysława Broniewskiego
Władysław Broniewski w wieku 17 lat wstąpił do Legionów Piłsudzkiego, a kilka lat później uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został za to odznaczony Orderem Virtuti Militari (najwyższe odznaczenie za zasługi bojowe).
W latach 30. sympatyzował z lewicowymi ruchami. W roku 1939 po agresji III Rzeszy na Polskę zachęcał w twórczości do odkładania na bok różnic politycznych i walki z agresorem. Był świadkiem wkroczenia wojsk Armii Czerwonej do Lwowa.
Początkowo publikował swoje wiersze w gazecie wydawanej przez Sowietów. Jednak został aresztowany przez NKWD i po czterech miesiącach przewieziony do Moskwy na Łubiankę na kolejne trzynaście miesięcy. Wraz z polską armią gen. Andersa opuścił Związek Radziecki, a następnie przez Iran udał się do Iraku i Palestyn.
W 1951 roku napisał ważny polityczny wiersz, pt. „Słowo o Stalinie”. Następnie Broniewski stał się ważną postacią polityczną i został uznany przez władze za ważnego poetę narodowego. Broniewskiemu udało się jednak uzyskać pewien stopień samodzielności. Był także tłumaczem poezji i prozy. Tłumaczył dzieła m.in. Dostojewskiego, Jesienina, Majakowskiego czy Brechta.
W ciągu kilku lat jego zdrowie zostało zrujnowane przez nadużywanie alkoholu. Zmarł na raka krtani. Został pochowany na Powązkach w Alei Zasłużonych.
Biografia rozszerzona Władysława Broniewskiego
Twórczość
Jego pierwszy zbiór wierszy to „Wiatraki”. Stworzył je w 1925 roku. W tym samym roku napisał manifest programowy poezji proletariackiej, pt. „Trzy salwy” razem z Witoldem Wandurskim i Stanisławem Stande. W tekstach z lat 20. i 30. głęboko widoczne były idee walki rewolucyjnej, ale też internacjonalizmu proletariackiego i antyfaszyzmu. Sztandarowymi przykładami mogą być zbiory „Dymy nad miastem” (zwłaszcza wiersz „Komuna Paryska”) czy „Smutek i pieśń”. W czasie II Wojny Światowej wydał zbiory patriotycznych wierszy pt. „Bagnet na broń” i „Drzewo rozpaczające”. Po wojnie napisał takie tomiki jak „Nadzieja”, „Anka” czy „Mazowsze”.
W cyklu „Anka” szeroko opisywał swój ból po śmierci córki, Anny (tragicznie zginęła przez zatrucie gazem w 1954 roku). Cykl niezmiennie jest porównywany do „Trenów” Jana Kochanowskiego. Do klasyków Broniewski nawiązywał również w „Ballady i romanse” (nawiązanie do zbioru Adama Mickiewicza). Wiersz opisywał śmierć trzynastoletniej Żydówki, Ryfka, która umiera wraz z zabitym przez hitlerowców Jezusem Chrystusem.
Poezja Broniewskiego podejmuje problematykę życia ludzkiego w kontekstach wydarzeń historycznych. Skupiał się przede wszystkim na rewolucjach i wojnach. Niemniej istotnymi motywami twórczości była sprawiedliwości, walki o wolność i patriotyzm. Broniewski był konserwatywny jeśli chodzi o formę artystyczną. Stosował klasyczne formy wierszy.
Tłumaczenia
Przez wszystkie lata życia Broniewskiego zajmował się tłumaczeniami. Były one bardzo cenione nie tylko w środowiskach akademickich i artystycznych. Do dziś są uznawane za wzorcowe dla innych tłumaczeń.
Przetłumaczył takie dzieła jak „Skrzywdzeni i poniżeni” i „Gracz” Dostojewskiego, „Martwe dusze ” Gogola lub „Idąc przez mękę” Tołstoja.
Rodzina i dzieciństwo
Władysław Broniewski był synem Antoniego i Zofii z Lubowidzkich. Wywodził się z inteligenckiej rodziny o szlacheckich i patriotycznych tradycjach. Miał dwie starsze siostry (Janinę i Zofię).
Uczęszczał do Gimnazjum Polskiego w Płocku (dziś: Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły w Płocku). Założył tam konspiracyjną drużynę skautów. Nawiązywała m.in. do tradycji powstania styczniowego. Ponadto był jednym z organizatorów oddziału Związku Strzeleckiego.
Działalność wojskowa
Władysław Broniewski (ps. Orlik) służył w Legionach Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej, Wojsku Polskim oraz Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie w latach 1915-1922, 1939 oraz w 1941-1945.
W Legionach wstąpił do 4. pułku piechoty i uczestniczył m.in. w bitwie pod Jastkowem (k. Lublina). Po kryzysie przysięgowym był internowany w Szczypiornie. Po uwolnieniu zdał eksternistycznie maturę, ale też uczestniczył w konspiracji w ramach Polskiej Organizacji Wojskowej.
W wojnie polsko-bolszewickiej brał udział jako podporucznik w ramach 1. pułku piechoty Legionów. Uczestniczył m.in. w bitwie białostockiej. Za zasługi wojenne otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Wojskowego Virtuti Militari oraz cztery razy Krzyż Walecznych. W latach 40. został ponownie internowany. Po amnestii, która była skutkiem układu Sikorski-Majski, wstąpił do armii gen. Andersa.
Po powrocie do ojczyzny
Mimo niechęci i obaw przed stalinizmem, Broniewski wrócił do Polski. Początkowo tworzył poezję propagandową i polityczną. W 1949 roku otrzymał Order Sztandaru Pracy I klasy. Był też członkiem Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina.
W wyniku wycieku gazu, 1 września 1954 zmarła córka Broniewskiego, Joanna (nazywana Anką). Tragedia spowodowała u Broniewskiego kłopoty psychiczne. Trafił wtedy do kościańskiego szpitala psychiatrycznego.
Ciekawostki o Władysławie Broniewskim
Wiele wierszy Broniewskiego było zablokowanych przez cenzurę. Nie przeszkodziło to w kontynuowaniu działalności literackiej.
Mimo, że powoływał się na szlacheckie korzenie, był uznawany przez władze za proletariackiego poetę.
W czasie internowania w Łubiance stracił wszystkie zęby.
Śmierć drugiej żony Broniewskiego, Marii była dla poety dwukrotną tragedią. Pierwszy raz myślał, że zmarła w obozie koncentracyjnym. Po kilku miesiącach od wyzwolenia, zmarła na nieuleczalną chorobę.
Istnieją pogłoski, że córka Broniewskiego popełniła samobójstwo.
W ciągu 5 dni pokonał ponad 500 kilometrów, aby dogonić swoją jednostkę wojskową.
Opracowano na podstawie:
https://poezja.org/wz/Broniewski_W%C5%82adys%C5%82aw/
http://www.lewica.pl/?id=15419
http://dzieje.pl/postacie/wladyslaw-broniewski-1897-1962
http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Broniewski
http://www.broniewski.pl/