Zemsta – motywy literackie

Motyw szlachty

Aleksander Fredro ukazuje różne warstwy szlachty polskiej. Cześnik był urzędem na dworze o dużym prestiżu, ponieważ odpowiadał za zaopatrzenie piwniczki na dworze magnackim lub królewskim w alkohol. Jest tu więc przedstawicielem wyższych sfer, bogatych szlachciców. Rejent to tzw. szlachta urzędnicza, dziś podobne obowiązki spełniają notariusze. Zajmował się sprawami sądowymi, wymagał więc wyższego wykształcenia niż cześnik, był także lepiej opłacany, jednak miał niższą rangę. Fakt, że było go stać na zakup części zamku, wskazuje na dobry status materialny, choć przez to uważano takie osoby za dorobkiewiczów, mniej szanowanych przez resztę społeczności. 

Pojawia się również reprezentant gołoty, czyli szlachty jedynie tytularnej, bez majątku ziemskiego. Józef Papkin służy u Cześnika, przegrał swój majątek prawdopodobnie w karty. Ma jedynie kilka rzeczy, czego czytelnik dowiaduje się podczas sceny, gdy spisuje on swój testament (pewny, że Rejent zatruł wino). Udaje odważnego, jednak w rzeczywistości pierwszy ucieka, gdy dzieje się coś poważnego (bójka z murarzami), choć później przypisuje sobie najróżniejsze zasługi. 

Motyw miłości

W „Zemście” ukazane są dwie relacje romantyczne — między Klarą i Wacławem oraz sympatia, jaką obdarza dziewczynę Papkin. W tamtym okresie małżeństwa najczęściej angażowano, nikt nie przejmował się uczuciami. Stąd rozważania Cześnika na temat ewentualnego związku z Klarą, swoją bratanicą lub Podstoliną. Prawdziwie zakochani są w sobie Wacław i Klara, cały czas zabiegają o wspólne spędzanie czasu. Chcą pogodzić zwaśnionych sąsiadów, by wyrazili zgodę na ich ślub. Gdy wydaje się to mało realne, rozważają ucieczkę. W końcu ich związek udaje się sformalizować, co godzi również Cześnika i Rejenta. 

Dodaj komentarz

x