Pieśń XIX z Ksiąg wtórych tworzy regularny trzynastozgłoskowiec o rymach parzystych (aabb), nadając jej spokojny ton. Wiersz ma charakter refleksyjny. „Ja” liryczne, które można utożsamiać z Janem Kochanowskim, występuje w roli moralisty i przekazuje czytelnikom własny system wartości.
Pieśń XIV z Ksiąg wtórych Kochanowskiego została włączona przez poetę do Odprawy posłów greckich jako druga kwestia chóru. Mimo to jest kompozycją wyraźnie zamkniętą, w pełni zrozumiałą bez odwołań do wcześniejszych i późniejszych wydarzeń w dramacie.
Pieśń IX z Ksiąg wtórych, nazywana często od rozpoczynających ją słów Nie porzucaj nadzieje, jest utworem refleksyjno-filozoficznym. Składa się z siedmiu czterowersowych strof o rymach parzystych (aabb), w których dwa początkowe wersy mają po siedem, a dwa kolejne po jedenaście sylab.
Dominujący nastrój w Pieśniach Kochanowskiego to spokój. Pieśń V z Ksiąg wtórych, zwana Pieśnią o spustoszeniu Podola przez Tatarów, jest bezpośrednią ekspresją gwałtownych uczuć poety i odbiega od tej reguły. Pojawiają się tutaj takie emocje, jak złość, oburzenie, gorycz czy ironia.
Pieśń XX z Ksiąg pierwszych, nazywana od rozpoczynających ją słów Miło szaleć, kiedy czas po temu, ma charakter biesiadny. Kochanowski odwołuje się tu do dwóch starożytnych szkół filozoficznych: epikureizmu i stoicyzmu.
Charakterystyczny dla literatury odrodzenia był wzorzec ziemianina, któremu Mikołaj Rej poświęcił obszerny Żywot człowieka poczciwego. Ten sam ideał postuluje Jan Kochanowski w Pieśni II z Ksiąg pierwszych, tytułowaną od początkowych słów Serce roście patrząc na te czasy. Wyraża przy tym typowy renesansowy optymizm.
Jan Kasprowicz był przede wszystkim jednym z najbardziej znanych poetów Młodej Polski, ale też szanowanym krytykiem, publicystą i profesorem. W swojej twórczości poruszał różnorodne kwestie – od tematyki społecznej i losów chłopów na wsi, po wiersze opiewające tatrzańskie krajobrazy. Do tej drugiej grupy należy utwór o incipicie O Wierchu, ty Wierchu Lodowy, będący XV z cyklu Księga Ubogich, wydanego w roku 1916.
Utwór Z chałupy I (Chaty rzędem na piaszczystych wzgórkach) pochodzi ze zbioru Z chałupy, tomu czterdziestu sonetów wydanych w roku 1887. Ich autorem był Jan Kasprowicz, jeden z najbardziej prominentnych reprezentantów Młodej Polski. W omawianym etapie twórczości poeta poruszał tematy bliskie jego sercu – ponieważ sam pochodził z terenów wiejskich, skupiał się na rażących nierównościach pomiędzy chłopami, a wyżej sytuowanymi warstwami społecznymi.
Z chałupy to zbiór sonetów złożony z czterdziestu wierszy, opublikowany w 1887 roku. Jego autorem jest jeden z najsłynniejszych poetów młodopolskich, Jan Kasprowicz, którego twórczość na przestrzeni lat podlegała artystycznym i światopoglądowym przemianom. Utwór Z chałupy XV, znany pod incipitem Miała rolę, sprzedali jej rolę, opowiada o ciężkim, ubogim życiu zapracowanych chłopów i chłopek na wsi.
Księga ubogich I to utwór rozpoczynający cykl o tej samej nazwie (Księga ubogich), opublikowany w roku 1916, składający się z czterdziestu trzech liryków. Zbiór jest odzwierciedleniem przeżyć i refleksji związanych z tatrzańskimi wędrówkami. Napisany został przez Jana Kasprowicza, młodopolskiego poetę, który w swojej twórczości odwoływał się do motywów podhalańskich – choć pochodził z Kujaw, opiewał piękno gór.