Juliusz Słowacki (ur. 4 września 1809 roku w Krzemieńcu, zm. 3 kwietnia 1849 r. w Paryżu). Jeden z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu, poeta, dramaturg, epistolograf, określany jako jeden z trzech Wieszczów Narodowych – obok Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego.
Młodość Juliusza Słowackiego
Słowacki wychował się w rodzinie o tradycjach intelektualno-artystycznych. Jego ojciec Euzebiusz pracował jako profesor literaturoznawstwa w Uniwersytecie Wileńskim. Matka poety Salomea była także osobą wszechstronnie wykształconą i miłośniczką literatury. Autora Kordiana łączyła z nią niezwykle silna więź. Salomea Słowacka po śmierci męża i wejściu w drugi związek zaczęła prowadzić salonik literacki, którego gośćmi byli ważni przedstawiciele polskiej kultury, stąd też przyszły artysta już od młodych lat przebywał w towarzystwie sprzyjającym rozwojowi jego talentu. W ten sposób poeta poznał Adama Mickiewicza, swojego późniejszego wielkiego rywala, a także pierwszą i nieodwzajemnioną miłość, Ludwikę Śniadecką. W latach 1825-1828 Słowacki studiował prawo w Wilnie. W 1829 roku objął w Warszawie posadę aplikanta w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Na początku 1830 roku debiutował anonimowo powieścią poetycką Hugo. Po wybuchu powstania listopadowego poeta okazał się niezdolny do służby wojskowej, dlatego podjął pracę w powstańczym Biurze Dyplomatycznym. 25 lipca 1831 roku, w ramach misji dyplomatycznej zleconej przez powstańczy Rząd Narodowy, udał się z listami do polskich przedstawicieli w Paryżu i w Londynie.
Pobyt na emigracji i śmierć
Słowacki dobrze czuł się w Anglii, stąd postanowił pozostać dłużej na emigracji. Wkrótce po tym udał się do Paryża, który zawiódł go jednak ze względu na stosunki wśród mieszkających tam Polaków oraz z powodu nastrojów panujących po opublikowaniu przez Mickiewicza słynnych Dziadów cz. III.
Pod koniec 1832 roku Słowacki przeniósł się do Szwajcarii, nad Jezioro Genewskie. Czas wykorzystywał tam głównie na pisanie, przesiadywanie w bibliotekach, spotkania i wycieczki łodzią, czego owocem jest chociażby utwór Rozłączenie. W 1836 poeta wyjechał z Genewy do Rzymu, gdzie zaprzyjaźnił się z Zygmuntem Krasińskim. Po kilku miesiącach znów zmieniał miejsce pobytu, kolejno na Neapol, Sorrento, następnie od sierpnia 1836 do czerwca 1837 przebył Grecję, Egipt, Syrię i Palestynę, po czym ponownie osiadł w Paryżu. Tam nieco ponad rok był wraz z razem z Adamem Mickiewiczem członkiem Koła Sprawy Bożej, założonego przez Andrzeja Towiańskiego.
Słowacki nigdy się nie ożenił. Utrzymywał się z pieniędzy matki, które inwestował i pomnażał na giełdzie, dzięki czemu mógł oddawać się pisaniu (w przeciwieństwie do innych romantyków z powodzeniem umiał zarabiać pieniądze). Często chorował. Tęsknił za matką – z powodu oddalenia od niej czuł się niespokojny i nieszczęśliwy. W 1848 roku chciał wziąć udział w powstaniu wielkopolskim, dlatego też wyjechał z Paryża, lecz nie zrealizował swojego zamiaru.
W 1849 roku zmarł na gruźlicę i został pochowany na cmentarzu Monmartre w Paryżu.
W roku 1927 jego zwłoki – na polecenie marszałka Józefa Piłsudskiego – zostały przewiezione do Polski. Prochy poety złożono w Krypcie Wieszczów Narodowych obok Adama Mickiewicza w Katedrze na Wawelu.
Twórczość Juliusza Słowackiego
Juliusz Słowacki jest twórcą licznych wierszy, powieści poetyckich, poematów i dramatów. Za życia był przyćmiewany przez swojego równie utalentowanego konkurenta Adama Mickiewicza. Jego twórczość doceniono dopiero na przełomie XIX i XX wieku.
Tuż po debiucie w 1830 roku Słowacki dał się poznać jako autor utworów patriotycznych. W Paryżu wydał dwa tomy Poezji (1832), w których znalazły się też powieści poetyckie, m.in. Arab, Mnich i Żmija.
W Genewie artysta opublikował trzeci tom Poezji, słynne liryki Rozłączenie i Sumnienie, poemat miłosny W Szwajcarii oraz trzy nowatorskie dramaty: Kordiana (1833) Balladynę (1834) i Horsztyńskiego (1835). W Kordianie Słowacki polemizuje z twórczością Mickiewicza, podejmując również problematykę historiozoficzną. Proponuje on zupełnie inne spojrzenie na tematy moralności, władzy, obowiązku i metod dążenia do wyzwolenia narodu. Mesjanizmowi Mickiewicza przeciwstawiony jest w Kordianie winkelriedyzm.
Owocami podróży Słowackiego na Wschód (1836) są m.in. słynny Hymn o zachodzie słońca na morzu (Smutno mi, Boże!), poemat dygresyjny Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu oraz poemat Anhelli.
Największa część twórczości poety powstała w Paryżu. Warte uwagi są dramaty Ksiądz Marek i Sen srebrny Salomei, mistyczno-religijna, miłosna, a także osobista twórczość liryczna (np. Testament mój, wiersze do Joanny Bobrowej) oraz poemat dygresyjny Beniowski, uznawany za jedno z największych osiągnięć polskiego romantyzmu – ironiczny, autoironiczny, opierający się na grze konwencjami, zawierający liczne aluzje towarzyskie i historyczne.
Kolejną istotną częścią pisarstwa wieszcza jest filozofia genezyjska. Słowacki wyłożył jej program w symbolicznej tragedii Lilla Weneda (w której zawarł wizję odrodzenia narodu poprzez śmierć pokolenia, jakie poniosło klęskę), a także w mistycznym utworze Genezis z Ducha.
Ważnym dopełnieniem spuścizny poety są jego listy do matki i do przyjaciół, traktowane jako dokumenty nie tylko biograficzne i historyczne, ale także autonomiczne dzieła literackie.