Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – biografia

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (ur. w 1891 r. w Krakowie, zm. w 1945 r. w Manchesterze) – poetka i dramatopisarka dwudziestolecia międzywojenngo.

Pochodzi z artystycznego rodu Kossaków – to córka Wojciecha, wnuczka Juliusza – znanych malarzy batalistycznych, oraz siostra pisarki satyrycznej Magdaleny Samozwaniec. Nie ukończyła studiów uniwersyteckich (jedynie przez krótki czas uczęszczała na wykłady w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie), jednak staranna edukacja domowa oraz obracanie się w środowisku ówczesnej elity intelektualnej zapewniły jej solidne wykształcenie i wysoką kulturę umysłową. Samodzielnie zgłębiała literaturę, filozofię oraz nauki przyrodnicze i studia te kontynuowała przez całe życie. Nieumiejętnie leczona choroba kręgosłupa przyprawiła ją o lekką ułomność, jednak świadectwa biograficzne sugerują, by wyobrażać ją sobie jako kobietę atrakcyjną i cieszącą się dużym powodzeniem. Od wczesnej młodości wiele podróżowała – zwiedziła m.in. Francję, Włochy, Turcję, Północną Afrykę i Grecję. Jako poetka była luźno związana z grupą Skamander. Po dwóch nieudanych małżeństwach (z Władysławem Bzowskim i Janem Gwalbertem Pawlikowskim) poślubiła szczęśliwie lotnika Stefana Jasnorzewskiego i z nim po wybuchu II wojny światowej opuściła Polskę (przedostała się przez Rumunię do Francji, a stamtąd do Anglii). Zmarła w Menchesterze, będąc nieuleczalnie chora, i tam została pochowana.

Nazywana jest polską Safoną. Jej ważniejsze tomy poetyckie to Niebieskie migdały (1922), Różowa magia (1924), Pocałunki (1926) oraz Dansing (1927), natomiast do jej najbardziej znanych dramatów należy groteskowy utwór Baba-Dziwo, wystawiony po raz pierwszy w 1938 r.

Gatunkiem, w formie którego Pawlikowska wypowiadała się najczęściej, była miniatura poetycka – krótki, zaledwie kilkuwersowy utwór, pisany w myśl zasady maksimum treści i minimum słów. Jako źródła takiego uporządkowania naddanego wskazywano najczęściej poezję japońską, hiszpańskie coplas oraz antyczne epigramaty.


W twórczości Pawlikowskiej (zwłaszcza z tomu Pocałunki) dominuje motyw niekochanej kobiety. Wiele z nich ma charakter żartobliwy, wiążący się z dążeniem do uzwyczajnienia patetycznych uczuć. Ponadto dominuje tu także emocjonalna powściągliwość. W większości utworów występuje też zaskakująca puenta, której Jasnorzewska była mistrzynią.

Dodaj komentarz