Aleksandra SmuszTren I to wstęp do całego cyklu. Stanowi wprowadzenie tematyczne i strukturalne dla niniejszego dzieła. Poeta przedstawia tragiczną sytuację, która stała się przyczyną powstania Trenów. Śmierć zabrała mu ukochaną córkę.
Słynny cykl poetycki Jana Kochanowskiego stał się tematem wielu rozpraw naukowych, a także sporów niektórych historyków literatury. Padają nawet głosy, że istnienie bądź śmierć Urszulki mogły być tylko efektem wyobraźni poetyckiej autora, który szukał punktu zaczepienia do napisania traktatu filozoficznego.
Cykl będący ostatnim wielkim dziełem Jana Kochanowskiego otwiera łacińskie motto – słowa pochodzące z Odysei Homera. Jest ono zapowiedzią tematyki filozoficznej, jaka będzie jedną z dominant Trenów. Owe motto brzmi: Umysły ludzkie są odbiciem światła, którym ojciec Jupiter oświeca urodzajne ziemie.Dalej Kochanowski umieszcza poruszającą, rozbudowaną dedykację dla niespełna trzyletniej Urszuli:
Urszula Kochanowska, dwuipółletnia córka najwybitniejszego poety polskiego renesansu Jana Kochanowskiego, zmarła najprawdopodobniej w roku 1578 lub 1579 (nie zachował się jednak żaden dokument potwierdzający jej przyjście na świat bądź zgon).
Fraszki zajmują ważne miejsce w twórczości Jana Kochanowskiego. Są małymi arcydziełami dowodzącymi jego niezwykłych umiejętności kondensowania myśli. Poeta pisał je od lat 60. XVI wieku i od tego czasu docierały one do czytelników w odpisach. Autor Pieśni wydał je dopiero przed śmiercią, w 1584 roku.
Raki (z łac. versus cancrini) to termin literacki nazywający tekst pisany wierszem, który można czytać nie tylko – zgodnie z normą – od lewej do prawej, ale także zachowujący sens (oczywiście odmienny bądź zaprzeczony) w przypadku lektury od prawej do lewej (lub od początku do końca i od końca do początku).
Utwór ten jest ostatnią fraszką z Ksiąg pierwszych Jana Kochanowskiego. Tworzy ją regularny trzynastozgłoskowiec o rymach parzystych (aabb), dokładnych, żeńskich, ujętych w formę wiersza stychicznego (bez podziału na zwrotki).
Niniejszy utwór tworzy jedenastozgłoskowiec o rymach parzystych (aabb), dokładnych, żeńskich. Ujmuje go wiersz stychiczny (bez podziału na strofy). Cechy te składają się na spokojny rytm liryku. Fraszka O żywocie ludzkim figuruje jako trzecia w zbiorze Ksiąg pierwszych Jana Kochanowskiego.
Fraszka ta przynosi zaskakującą myśl, ujętą w formę pytania retorycznego:
Fraszka O kaznodziei przedstawia rozmowę bliżej nieznanej osoby z księdzem. Dialog przytacza narrator. Otóż tytułowego kaznodzieję zapytano, dlaczego sam nie wprowadza w życie zasad, które głosi z ambony, na co ten odpowiedział, że otrzymuje za swoją pracę pięćset złotych i nawet za sumę dwukrotnie wyższą nie zgodziłby się stosować do owych norm.