Natalia DąbrowskaWiersz „Bagnet na broń” ukazał się w 1939 roku, na kilka miesięcy przed wybuchem II Wojny Światowej. Badacze uważają, że w utworze tym poeta postanowił odejść od kwestii społecznej i zająć się problematyką dotyczącą wojny. Można uznać, że twórca wykazał się niezwykłą intuicją i przewidział, że w niedługim czasie ojczyznę będą czekały ciężkie walki.
Twórczość Broniewskiego jest ściśle związana z jego życiem oraz światopoglądem. Swój oddźwięk znajduje w niej burzliwa historia narodu polskiego. Wiersze przesycone są topiką rewolucyjną i patriotyczną, ponadto niezwykle mocno oddziałują na emocje czytelnika. Jak zauważa Tadeusz Bujnicki, badacz twórczości Broniewskiego, poeta nie chciał pisać „kroniki faktów”, opisywać rzeczywistości. Jego celem było oddziaływanie na emocje odbiorcy i wywołanie pewnych postaw. Odwoływał się on do uczuć czytelników po to, aby nimi w pewien swoisty sposób pokierować, aby zaczęli oni współodczuwać.
Utwór pochodzi „Atlantyda” z tomu Wołanie do Yeti (1957). Odwołuje się do mitu o Atlantydzie, o istnieniu której jako pierwszy napisał Platon. Według starożytnego uczonego była to kraina niezwykła. Ludzie byli mądrzy i szczęśliwi. Ziemia obfitowała w pokarmy, była też pełna diamentów, metali i innych tworzyw.
Wisława Szymborska wielokrotnie zachwycała się światem, mnogością bytów, ich różnorodnością i brakiem możliwości objęcia ich ludzkim rozumem. Poetka uważała, że poezja nigdy nie będzie mogła stać na równi ze światem rzeczywistym, że pełna jest ograniczeń. Granicę światów tworzonych przez artystę stanowi kartka papieru. Dzieła są nietrwałe i stanowią jedynie marną kopię świata prawdziwego. Nigdy nie uda się poezji objąć świata w ogóle. Szymborska podejmowała różne tematy, przyjmowała wiele ról, pokazywała liczne punkty widzenia – zdawała sobie jednak sprawę, że świat jest nie do ogarnięcia i nie do opisania w całości.
Ten zabawny i ironiczny wiersz pochodzi z tomu Sól (1962). Trzymając się stylistyki tradycyjnego epitafium Szymborska napisała utwór o bardzo regularnej budowie, rymowany i rytmiczny. Pozwoliła sobie jednak na pewną wariację w obrębie stylu. Po pierwsze, napisała epitafium dla samej siebie, za życia. Po drugie, z definicji wynika, że epitafium miało sławić zmarłego, przypominać jego zasługi i pozytywne cechy charakteru. Tymczasem:
Wiersz „Monolog dla Kasandry” pochodzi z tomu Sto pociech (1967). Aby dokonać analizy utworu konieczne jest wytłumaczenie tytułu. Kasandra jest postacią znaną z Iliady Homera. Była córką Priama i Hekabe.
Wiersz „Dwie małpy Bruegla” pochodzi z tomu Wołanie do Yeti (1957). Aby zrozumieć utwór, trzeba w pierwszej kolejności wyjaśnić tytuł. Dwie małpy to tytuł obrazu niderlandzkiego malarza z XVI wieku, przedstawiającego dwie małpki siedzące w oknie i przywiązane do siebie za pomocą stalowego łańcucha. W analizowanym utworze podmiot liryczny przystępuje do ustnej części egzaminu dojrzałości, najprawdopodobniej z historii. Trzeba jednak pamiętać, że całość utrzymana jest w konwencji onirycznej, o czym świadczą już pierwsze słowa:
Wiersz „Cebula” pochodzi z tomu Wielka liczba (1976). Utwór jest formą filozoficznego eseju o istocie natury i człowieka. Koncept wiersza polega na zestawieniu ze sobą cebuli – symbolu prostoty – z człowiekiem – skomplikowanym i dzikim tworem. Wiersz rozpoczyna się od opisu tytułowej cebuli:
Szymborska wielokrotnie zastanawiała się nad fenomenem i złożonością świata. Poetka uważała, że rzeczywistość złożona jest z wielu różnych bytów. Jednocześnie nie wierzyła w możliwości poznawcze człowieka. Wielokrotnie poddawała w wątpliwość prawdziwość ludzkich sądów i tez. Cechowała ją postawa pełna pokory i uwielbienia wobec świata. Nie można zapominać, że nadrzędną kategorii estetyczną utworów poetki jest zdziwienie – a nawet zadziwienie nad jego niesamowitością.
Wiersz Kot w pustym mieszkaniu, według wielu jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej wzruszających utworów poetki. Wiersz pochodzi z tomu Koniec i początek (1993) Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią – liryką maski (podmiot liryczny wchodzi w rolę przedmiotu, zwierzęcia lub zjawiska). W tym wypadku podmiot liryczny jest kotem, którego właściciel właśnie umarł. Świat i uczucia są opisywane z perspektywy zwierzęcia. Trzeba zaznaczyć, że osoba mówiąca w wierszu konstruuje swoją wypowiedź za pomocą bezosobowej formy czasownika (wdrapywać, ocierać, zajrzało, sprawdziło). Jednak czytelnik nie ma wątpliwości, że to właśnie opuszczony kot opowiada swoją smutną historię.