Matka to pod wieloma względami najistotniejsza osoba w naszym ludzkim życiu. To ona na początku nosi nas pod sercem i to ona wydaje na świat. Z nią człowiek nawiązuje niebywale ciepłą i emocjonalną więź. Matka kojarzy się z wyrozumiałością, miłością bez względu na wszystko i tym, że do niej zawsze można wrócić, choćby człowiek był już na dnie. I zawsze zostanie się przyjętym. Literatura na przestrzeni wielu wieków bardzo obficie korzystała z tego motywu i podkreślała go na tle różnych epok i sytuacji politycznych i społecznych.
Z bardzo silną postacią matki można spotkać się m.in. w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego. Chodzi oczywiście o matkę głównego bohatera, Cezarego Baryki, panią Jadwigę Barykową. Jest bardzo dobrą matką, dla której jedyny syn jest prawdziwym oczkiem w głowie. Kiedy jednak chłopak zaczyna dorastać, a jego ojciec wyrusza na front I wojny światowej, zaczynają się problemy. Matka poddana zostaje próbie, gdyż wojenno-rewolucyjny chaos wymaga od niej coraz większych poświęceń, by utrzymać siebie i syna przy życiu.
Młody Czarek staje się krnąbrny i nieposłuszny. Pani Jadwiga wyprzedaje domowy majątek, a także pracuje ponad siły, by tylko ochronić swoje dziecko. Syn w końcu dostrzega jej poświęcenie i zaczyna towarzyszyć jej w codziennej pracy. Kobieta jednak ginie w konsekwencji udzielenia schronienia uciekającym arystokratkom. W pamięci Cezarego jego matka zapisuje się jako zbiór najszlachetniejszych i najlepszych cech ludzkich. Była bowiem dobra, pokorna, kochająca i przede wszystkim zdolna do poświęcenia wszystkiego, łącznie ze swoim życiem, byle tylko uratować swoje dziecko.
Oczywiście przy okazji rozmowy o literackim wizerunku matki nie sposób nie sięgnąć do najdawniejszych jej przedstawień, choćby i tych mitologicznych. Znany jest mit o Demeter i Korze. Ta pierwsza była w starożytnej Grecji opiekunką płodności i urodzaju. Gdy jej córka została porwana przez Hadesa, matka wszystkie siły poświęciła jej poszukiwaniom przez co zaniedbała swoje obowiązki, a Ziemia wyjałowiała. Później, gdy doszło do układu, w myśl którego Kora miała spędzać trzy miesiące z matką, a miesiąc z mężem, stan ten niejako odpowiadał porom roku.
Wiosna to czas spotkania matki z córką, lato to kulminacja ich wspólnego życia, a jesień to moment, w którym Demeter zaczyna się smucić rychłym odejściem dziecka. Zima to jałowy czas tęsknoty. W tym wydaniu więc cała natura pokazuje jak wielka jest miłość matki do swojego dziecka. Gdy nie ma go przy sobie, sama niejako umiera, a jej obumarcie jest tak wielkie, że pociąga za sobą całą naturę.
Miłość matki do swoich dzieci jest absolutnie niezmierzona i można ją porównywać do istnienia lub nieistnienia całej natury na Ziemi. Matka to osoba, która jest w stanie poświęcić własne dobro i własne życie, byle tylko ochronić zdrowie i życie swoich dzieci. Literatura upewnia nas w tym przeświadczeniu, że matka to absolutnie najważniejszy człowiek w życiu człowieka, dlatego tak bardzo warto ją doceniać i odpłacać jej miłością na tyle, na ile tylko jesteśmy w stanie to zrobić.