Symbole w naszym życiu odgrywają bardzo dużą rolę, choć nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę. Również w literaturze niektóre idee łatwiej jest wyrazić w sposób symboliczny, ponieważ można wówczas poszerzyć pole semantyczne własnego utworu i być zrozumianym przez większą grupę odbiorców. Mistrzem symbolizmu modernistycznego był w literaturze polskiej Stanisław Wyspiański, a jego dramat pt. Wesele jest wręcz przykładem tego, jak w dziele dramatycznym posłużyć się można symbolizmem.
W Weselu symboliczne znaczenie mają niemal wszystkie przedmioty, jakimi posługują się bohaterowie, choć największe znaczenie mają oczywiście te, które pojawiają się ze względu na spotkania bohaterów z postaciami fantastycznymi. Choćby kaduceusz ofiarowany przez Stańczyka Dziennikarzowi, który był wyrazem niespełniania przez niego roli, jaką narzuca mu jego zawód.
Najważniejszym symbolicznym przedmiotem w Weselu jest Złoty Róg, który Wernyhora przekazuje Gospodarzowi jako symbol przywództwa nad przyszłym powstaniem. Róg swoim dźwiękiem miał zbudzić naród do walki, przy okazji być oznaką tego, że zryw został nakazany przez siłę wyższą. Gospodarz jednak bojąc się odpowiedzialności za taki gest, przekazuje Róg Jaśkowi, młodemu chłopcu, który ma budzić chłopów. Jasiek jednak gubi go w momencie, gdy schyla się z siodła po strąconą czapkę z pawim piórem, znak bogactwa, pychy i zakompleksienia majątkowego.
Na tym przykładzie można więc stwierdzić, że Polacy nie byli dojrzali do wzięcia udziału w powstaniu, ponieważ cały czas myśleli o tym, że powinni prezentować się w sposób bogaty i o tym, że w ich mniemaniu „szatan zdobiła człowieka”. W Weselu przedmioty mają wymiar symboliczny, który w naturalny sposób spina się z ich znaczeniem w życiu narodu.
Również w Lalce Bolesława Prusa możemy odnaleźć symboliczne znaczenie przedmiotów. Chodzi tu o tytułowe lalki, które stoją na wystawie sklepu galanteryjnego, będącego własnością głównego bohatera powieści, czyli oczywiście Stanisława Wokulskiego. Subiekt sklepu, Ignacy Rzecki, każdego dnia patrzy na owe lalki i nachodzą go w związku z nimi refleksje natury egzystencjalnej.
Rzecki bowiem dochodzi do wniosku (podpierając się również znajomością losów głównych bohaterów powieści), że człowiek bardzo podobny jest w swej naturze właśnie do takiej lalki. Nie ma większego wpływu na swój los i jest zależny od sił większych od niego, które w każdej chwili mogą wyjąć go z danej sytuacji i rzucić w zupełnie nową, daleką od poprzednich wyobrażeń, planów czy nadziei. Spełniło się to w przypadku Stanisława Wokulskiego, któremu na pozór wychodziło w życiu wszystko, czego się tylko podjął. Niestety nie mógł zdobyć serca ukochanej Izabeli Łęckiej, na czym najbardziej mu zależało.
Symboliczne przedmioty w dziełach literackich mają ogromną moc, ponieważ potrafią w łatwy sposób uzmysłowić czytelnikowi prawdy, które powiedziane wprost mogłyby być niezrozumiane albo wręcz przeciwnie – banalne. Warto zauważać symboliczne znaczenie przedmiotów w dziełach literackich, ponieważ nie są one przypadkowe.