Zbiór Bajki i przypowieści otwiera utwór Wstęp do bajek. Jest to swoisty epilog cyklu, w którym niejako zapowiedziana zostanie tematyka następnych utworów. Zbudowana jest ona poniekąd na zasadzie ironii. Poeta wymienia przykłady prawych zachowań. Wyliczenia dokonuje za pomocą anafory. Na końcu jednak wspomina, że takich zachowań raczej nie spotyka się w rzeczywistości. Pragnie je „włożyć między bajki”. Trzeba więc zauważyć, że Krasicki nie miał złudzeń co do ludzkiej natury, cechował się podejściem zdroworozsądkowym. Pod pozorną wesołością ukrył on we Wstępie do bajek gorycz związaną z charakterystyką ludzi. Starzy wciąż krytykują i marudzą. Bogacze są skąpi i nie pomagają biedniejszym. Celnicy to złodzieje, szewcy to pijacy. Żołnierze są samochwałami, ministrowie nie są rzetelni ani bezstronni. Swój wywód Krasicki kończy dość dwuznacznie:
Był na koniec poeta, co nigdy nie zmyślał:
– A cóż to za bajka? Wszystko to być może!
– Prawda, jednakże ja to między bajki włożę.
Można powiedzieć, że Krasicki ostro skrytykował ludzkość – działał niejako w amoku natchnienia.
Na uwagę zasługuje otwierająca cykl dedykacja Do dzieci. Jest to wyraz złośliwości. Nie chodzi bowiem poecie o małe brzdące, a o dorosłych, którzy i nie posiadają podstawowej wiedzy na temat świata: Krasicki zwraca się do tych dużych dzieci, które trwonią swe siły w pogoni za zabawkami, jakich domaga się próżność, nędznymi błahostkami ambicji i bogactwa. Te szalone głowy, usiłujące oszukać siebie i innych, określa słowem, w którym mieści się czułość i pobłażanie. [Cyt. za: P. Cazin, Książę Biskup Ignacy Krasicki 1735-1801, tłum. M. Mroziński, wyd. Pojezierze, Olsztyn 1986, s. 260.]
Krasicki występuje zatem w roli dobrego – acz surowego – ojca. Napomina on swoje dzieci, próbuje czegoś nauczyć, przekazuje im w sposób przystępny odwieczne prawdy. W swoich sądach jest sprawiedliwy, nie pobłaża żadnym przywarom. Gdy ukazały się Bajki i przypowieści, poeta był już ceniony i popularny. Już od trzynastu lat był biskupem w diecezji będącej księstwem. Miał on więc wszelkie prawo do swoistego osądzenia ludzkiej natury i wstąpienia w rolę moralizatora i nauczyciela.
Wstęp do bajek – analiza utworu
Utwór składa się z dziesięciu trzynastozgłoskowych wersów. Występują rymy dokładne, żeńskie, parzyste. W utworze zastosowano wyliczenie oraz krótki dialog.