Egzystencja człowieka bynajmniej nie jest wolna od trudności. Najróżniejsze przeciwności i cierpienie kształtuje jednostkę, prowadząc do jej przygotowania na najróżniejsze doświadczenia przyszłości. Aby sobie z nimi poradzić trzeba mieć silny charakter. Wtedy nawet dramatyczne chwile i wydarzenia nie doprowadzą do załamania. Wiara w siebie, czy też poczucie własnej wartości pozwala je pokonywać.
W obliczu trudności, ciosów życia jedna z najważniejszych umiejętności jest podniesienie się. Nie należy to do najłatwiejszych czynności, łatwiej bowiem się poddać i załamać, ale tylko dzięki temu człowiek ma szansę się rozwijać. Pomocne może okazać się szukanie pozytywów oraz rozwiązań danej sytuacji. Skupienie na działaniu utrzymuje człowieka w spokoju i dobrostanie psychicznym. Do bohaterów mierzących się z ogromnymi trudnościami można zdecydowanie zaliczyć Węgiełka z „Lalki” Bolesława Prusa. Mieszka w małej miejscowości, nie miał prawdopodobnie możliwości się wykształcić. Mimo to potrafi pisać i czytać. Wykonuje najróżniejsze prace, by zapewnić sobie byt, maluje szyldy, zajmuje się stolarstwem. Po dramacie, jakim bezsprzecznie jest utrata domu i warsztatu w pożarze potrafi się podnieść. Samodzielnie buduje dom, nie ma jednak możliwości powrotu do prac stolarskich. Ze względu na to korzysta z umiejętności czytania i pisania, przepisuje dokumenty, w ten sposób zarabiając na życie. Nie czeka na znak z nieba, pomoc kogoś z zewnątrz, tylko sam próbuje zadbać o swoją egzystencję. Pomoc Wokulskiego jest oczywiście szlachetna i wspaniałomyślna, ale i bez niej młodzieniec potrafi sobie poradzić. Gdyby nie miał silnej psychiki, nie umiałby odnaleźć się w tej sytuacji.
W radzeniu sobie z problemami przydatna może okazać się wytrwałość w dążeniu do zamierzonego celu. Dzięki niej przeciwności nie prowadzą do załamania czy porzucenia założonych celów. Za postać taką z całą pewnością można uznać Stanisława Wokulskiego, głównego bohatera powieści. Pozytywista ma za sobą trudną młodość, sam musiał zapracować na utrzymanie i naukę. Nie należy to do prostych wyzwań, zwłaszcza że inni subiekci w sklepie Mincla naigrawają się z niego. Widać to w opowieści Ignacego Rzeckiego dotyczącej młodości Wokulskiego. Często uczył się w piwnicy, do której koledzy zabrali mu drabinę. Przez to „wydobywał się” z niej tak jak z dotychczasowego życia. Mimo różnych niepowodzeń w eksperymentach (czasem nawet niebezpiecznych) i życiu osobistym (nieodwzajemnione uczucie do Izabeli Łęckiej, zabieranie pieniędzy przez ojca) był wytrwały. Dzięki temu osiągnął zamierzony cel, wykształcił się.
Głównego bohatera pozytywistycznej powieści można potraktować również jako antyprzykład. W relacji z panną Izabelą, po odkryciu zdrady swojej narzeczonej, całkowicie się załamał. Mężczyzna próbował popełnić samobójstwo, które w jednej z możliwych interpretacji zakończenia otwartego powieści mu się udaje. Trudności go przytłaczają, przez co wybiera poddanie się i zakończenie swojego życia. Można jednak odczytywać jego losy pozytywnie. Po wysadzeniu ruin zamku w Zasławiu nie wiadomo, co stało się ze Stanisławem. Rzecki nie dowiaduje się, czy jego przyjaciel przeżył, ponieważ umiera. Jest więc prawdopodobieństwo, że postanowił zmienić swoje życie i wyjechać do Paryża na badania do profesora Geista. Wtedy kolejny raz należy potraktować go jako bohatera o silnym charakterze, który mimo tak dużych przeciwności i cierpienia postanowił iść dalej.
Pewność siebie i wiara we własne umiejętności także pomaga w obliczu trudnych sytuacji. Świadomość własnej wartości może zapewnić człowieka o powodzeniu jego działań. Łatwiej ponownie podjąć próbę zrobienia czegoś, niż w sytuacji, kiedy wiara w sukces jest znikoma. Z tego powodu Santiago, bohater opowiadania Ernesta Hemingwaya. Główny bohater opowiadania „Stary człowiek i morze” to wiekowy rybak. Od ponad 80 dni nie złowił żadnej ryby, przez co rodzice jego małego pomocnika Manolina przestają pozwalać mu pływać ze starcem. Noblista w postaci Kubańczyka pokazuje nie tylko starość, ale także upór i umiejętność radzenia sobie z trudnościami. Rybak decyduje się na szaleńczy krok w postaci wypłynięcia dalej niż zazwyczaj, choć wie, że znów może mu się nie udać. Codziennie wypływa na połów z nadzieją, że tym razem wróci ze zdobyczą. Nawet po nieudanym złowieniu marlina (został zjedzony przez rekiny w drodze na brzeg), nie poddaje się i planuje kolejną podróż. W tak niezmordowanym podejściu pomaga mu siła charakteru, ale również świadomość, że brak zdobyczy nie wynika z jego braku umiejętności, a niesprzyjających warunków. Wierzy w niego także Manolin, zawsze czekając na niego na brzegu. Podstawy do pokonywania przeciwności dojrzały mężczyzna ma jednak w sobie.
Do problemów w życiu należy podchodzić zdroworozsądkowo, nie popadać w panikę, gdy się pojawią. Oczywiście nikt nie chce spotykać na swojej drodze trudności, jednak nie ma się na to wpływu. Trzeba dlatego być wytrwałym w swoim postępowaniu i nie załamywać się w obliczu niepowodzeń. Są one wpisane w ludzką egzystencję, nie ma się na nie wpływu. Wsparcie z zewnątrz ma oczywiście pozytywny wpływ i pomaga, ale to w samym sobie należy odnaleźć motywację i siłę do pokonywania problemów.