Od zarania dziejów przez różnego rodzaju artystów, filozofów i myślicieli rozważany był problem funkcjonowania jednostki wobec otaczającej jej zbiorowości. Ludzie bowiem z jednej strony pragną społecznej akceptacji, przynależności do grupy, poczucia, że nie są na tym świecie sami, z drugiej zaś wiele osób marzy o byciu wybitną jednostką, wyróżniającą się na tle tłumu, posiadającą wyjątkowe uzdolnienia i mającą do zrealizowania niezwykłą misję podczas swojego pobytu na tym świecie.
Przykładem wybitnej, genialnej jednostki, wyróżniającej się na tle nie tylko społeczności, ale też całego narodu jest Konrad z “Dziadów”. Jest on bohaterem romantycznym, realizuje więc typowe cechy takiej postaci. Konrad jest więc bojownikiem o wolność swojej zniewolonej ojczyzny oraz wieszczem, którego pieśni mają przysłużyć się jego walce. Jest on więc jednostką wybitną i genialną, wyróżniającą się na tle społeczeństwa. Uważa on jednak, że jego wrażliwość i umiejętności powinny zostać wykorzystane do walki o wolność innych ludzi. Chce przyjąć on na siebie cierpienie całego narodu, by w ten sposób odpokutować jego winy i ocalić swój kraj.
Jest to postawa zwana prometejską, od greckiego tytana, Prometeusza, który poświęcił się, by zdobyć dla ludzi ogień. Konrad także podporządkowuje swoje cele i motywacje większemu dobru, służącemu ogółowi, a nie tylko jego osobistemu szczęściu. Konrad z tego powodu uważa, że jest praktycznie równy samemu Bogu i wzywa go do odpowiedzi, dlaczego pozwolił, by naród polski spotkał taki los. Gdy odpowiada mu milczenie, Konrad bluźni wobec Boga, pełen przekonania o własnej wyższości. Bohater “Dziadów” jest jednostka wybitną i wyjątkową, która w związku z tym poczuwa się do odpowiedzialności za losy narodu. Jest przekonany, że misją, do której został przeznaczony, jest uratowanie i uwolnienie całego kraju, w czym pomóc mu mają jego niezwykłe umiejętności i nieśmiertelna twórczość. Czuje, że to na nim ciąży obowiązek działania, gdy społeczeństwo cierpi.
Z kolei przykładem indywidualisty, który mimo swojego odmiennego podejścia do życia próbuje stać się częścią konkretnej grupy społecznej, jest przedstawiciel pozytywizmu, Stanisław Wokulski z powieści “Lalka” autorstwa Bolesława Prusa. Wokulski wyróżnia się na tle społeczeństwa – mimo iż jest on urodzony w biedniejszej, niższej warstwie społecznej, dzięki swojej determinacji i ambicji awansuje w hierarchii i osiąga upragniony awans do wyższej klasy. Jest on bohaterem, który radzi sobie sam i wszystkie swoje sukcesy osiąga bez pomocy innych.
